GÖRME ENGELLİLER İÇİN

BAĞIMSIZ

HAREKET

AHMET ÜNÜVAR

Bağımsız Hareket Uzmanı

Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı

Emirgan Altınokta Görme Engelliler Rehabilitasyon

Merkezi Müdürü

İstanbul-2013

İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ

GİRİŞ

1) Bağımsız Hareketin Tarifi

2) Bağımsız Hareketin Amacı

3) Kullanılabilecek Araç ve Gereçler

BİRİNCİ BÖLÜM

A- BİNA İÇİ HAREKETLER

1- REHBERLİ HAREKETLER

1.1) Kursiyerle tanışma

1.2) Ders hakkında bilgi verme

1.3) Kendisine ve Rehberine karşı güven sağlama

1.4) Rehber nedir?

1.5) Rehber nasıl tutulur?

1.6) Rehber tutuşunun faydası

1.7) Rehberle nasıl iletişim kurulur?

1.8) Rehber Tutuşuyla Tehlikeden Kaçış

1.9) Hatalı tutuşların düzeltilmesi

1.9.1) Rehberin,Görme engellinin koluna girerek

götürmesi

1.9.2) Rehberin,Görme engellinin elinden tutarak

götürmesi

1.9.3) Rehberin,Görme engellinin omzundan çekerek

götürmesi

1.9.4) Rehberin,Görme engelliyi arkadan iterek götürmesi

1.9.5) Rehberin,Görme engellinin omzuna elini atarak

götürmesi

1.9.6) Rehberin,Görme engelliyi belinden tutarak

götürmesi

1.10) Taraf değiştirme tekniği

1.11) Dar geçit tekniği (Dar yerlerden geçiş)

1.12) Rehberle merdiven çıkış ve iniş tekniği

1.13) Rehberle kapı-açıp kapama tekniği

1.13.1) İçe ve dışa açılan kapılar

1.13.2) Çift tarafa açılan kapılar

1.13.3) Döner kapılar

1.13.4) Turnikeden geçme

1.14) Yönlerin tanıtılması

1.15) Yaşadığı binanın tanıtılması

1.16) Oturulacak yerin bulunması

1.16.1) Normal sandalyeye nasıl oturulur?

1.16.2) Duvara dayalı bir sandalyeye nasıl oturulur?

1.16.3) Tabureye nasıl oturulur?

1.16.4) Kollu sandalye ve koltuğa nasıl oturulur?

1.16.5) Tiyatro ve sinema gibi yerlerde nasıl oturulur?

1.16.6) Çalışma ve yemek masasına nasıl oturulur?

1.16.7) Bank ve kanepeye nasıl oturulur?

2- REHBERSİZ HAREKETLER

2.1) Duvar takibi ve duvara paralel yürüme

2.2) Korunma Teknikleri

2.2.1) Yüksek kol korunma tekniği

2.2.2) Alçak kol korunma tekniği

2.3) Duvara dik yürüme

2.4) Denge Yürüyüşleri

2.5) Merdiven çıkış ve inişleri

2.6) Kapı açıp-kapama

2.7) Geometrik Şekillerin Tanıtılması

2.8) Masa üzerinde bir eşya nasıl aranır?

2.8.1) Dairesel arama

2.8.2) Paralel arama

2.9) Düzgün dönüşler nasıl yapılır ? (Sağa,sola ve geriye

dönüşler)

2.10) Verilen hedefin bulunması (zihinsel haritanın

geliştirilmesi)

2.11) Bilinmeyen (ilk girilen) oda nasıl tanınmalı?

3- SESİN MESAFESİ VE YÖN TAYİNİ

3.1) Ses Kaynağının Tespiti

3.2) Ses Hatları

3.3) Ses Ayırt Etme

3.4) Ses Yankısının Tespiti

3.5) Yere Düşen Bir Eşya Nasıl Aranır?

4- BASTONDA BULUNMASI GEREKEN ÖZELLİKLER

5- ÇAPRAZ BASTON TEKNİĞİ

5.1) Bastonun tanınması

5.2) Çapraz baston nedir ve nerelerde kullanılır?

5.3) Çapraz baston nasıl tutulur?

5.4) Çapraz bastonla yürüyüş çalışmaları

5.5) Çapraz bastonla duvar takibi nasıl yapılır?

5.6) Çapraz bastonla engel aşma

5.7) Bastonla merdiven çıkış ve inişleri

5.8) Asansörü kullanma

5.9) Verilen hedefin bulunması (Zihinsel haritanın

geliştirilmesi)

İKİNCİ BÖLÜM

B- BİNA DIŞI HAREKETLER

1- SARKAÇ BASTON TEKNİĞİ VE TRAFİĞE BAŞLANGIÇ

1.1) Sarkaç baston nedir ve nerelerde kullanılır?

1.2) Sarkaç baston nasıl tutulur?

1.3) Sarkaç baston tutuşta bilek alıştırmaları

1.3.1) İki tarafa vurarak yapılan çalışmalar

1.3.2) Tek tarafa vurarak yapılan çalışmalar

1.3.3) İki tarafa vurmadan yapılan çalışmalar

1.4) Sarkaç bastonda adım-baston uyumluluğu

1.5) Sarkaç bastonda yürüyüş çalışmaları

1.6) Sarkaç bastonla kenar takibi yapma

1.7) Trafikle tanışma ve kulağın trafik sesine alışması

1.7.1) Trafikle tanışma

1.7.2) Trafik seslerini dinleyerek onları ayırt etme

1.7.3) Emniyet bantsız yol geçişleri ve karşıya geçme

teknikleri

1.8) Sarkaç bastonla kaldırım kenarı takibi yapma

1.9) Sarkaç bastonla engelleri aşma

1.9.1) Park etmiş aracı aşma

1.9.2) Çöp kontaynerini aşma

1.9.3) Kum ve toprak yığınını , yola bırakılan bir taşı aşma

1.9.4) Kazılan çukuru aşma

1.9.5) Su birikintisini aşma

1.10) Verilen kısa mesafeli hedefi bulup geri dönme

1.11) Kaldırım üstünde yürüme

1.11.1) Kaldırım Üstünde Engel Aşma

1.12) Trafiğe paralel yürüme

1.12.1) Trafiğe paralel yürüyüşlerde yan yol geçiş teknikleri

1.13) Sarkaç bastonla değişik zeminlerde yürüyüş çalışmaları

1.13.1) Asfalt, toprak gibi zeminlerde yürüyüş çalışmaları

1.13.2) Karlı, çamurlu, parke taşlı gibi zeminlerde yürüyüş

çalışmaları

1.14) Sarkaç bastonla kaldırımsız yollarda yürüme ve değişik

kenarları takip etme çalışmaları

1.15) Kısa Baston Tekniği

1.16) Yaşanılan çevreyi tanıma ve Alış-veriş eğitimi

(Dükkan ve büyük mağazalarda)

1.17) Verilen uzun mesafeli hedefi bulup geri dönme

2.ZİHİNSEL HARİTA TEKNİĞİ (ADA ÇALIŞMALARI)

2.1) Buluşma (Randevulaşma)

2.2) Ada nedir?

2.3) Ada Çalışmalarının Faydaları

2.4) İşaret bulma tekniği ve işarette bulunması gereken

özellikler

2.5) Yön bulmada yardımcı işaretler

2.6) Adaları tanıma çalışmaları

2.7) Adaların birbirleriyle bağlantı kurulması teknikleri

3.TRAFİK EĞİTİMİ VE TEKNİKLERİ

3.1) Emniyet bantlı yol geçişleri

3.2) Trafik ışıklarından geçişler

3.3) Ses sinyalizasyonu olan yollardan geçişler

3.4) İkili ve üçlü kavşak geçişleri

3.5) Trafik taşıtlarına biniş ve inişler

3.5.1) Otomobile biniş ve inişler

3.5.2) Otobüs ve minibüse biniş ve inişler

3.5.3) Vapur ve deniz otobüsü, tren ve tramvaya biniş ve

inişler.

 

Kanada Bastonu Alüminyum

Kuvvetli darbelere karşı dayanıklı ve eklem yerleri kuvvetli olan kırmalı alüminyum bastonlar, ihtiyacınıza

göre seçebileceğiniz farklı boyutlarda hizmetinize sunulmuştur. Çift elastik ipiyle güvenliğinizi arttıran

kırmalı alüminyum bastonlar 5 parçaya kırılabilmektedir. Baston ağırlığı 230-337g arasında değişmektedir.

Silindir biçiminde, dönebilen, rulmanlı dayanıklı uca sahiptir. Dilerseniz farklı uçları da tercih

edebilirsiniz.

Kanada Bastonu Fiberglas

Kilometrelerce yürüseniz dahi eklem yerlerinin esnekliği korunur.

Kırmalı fiberglas bastonlar, bileşik yapısında bulunan alüminyum halkaları ve parmak koruyucuları

sayesinde elastik ipe zarar vermez ve kilometrelerce yürüseniz dahi eklem yerlerinin esnekliği korunur.

Farklı boyutlarda temin edilebilen kırmalı fiberglas bastonların en önemli özelliği uzun ömürlü olmasıdır.

Ağırlığı boyuta göre 248-392 gr arasında değişen kırmalı fiberglas bastonlar 5 parçaya kırılabilmektedir.

Silindir biçiminde, dönebilen, rulmanlı dayanıklı uca sahiptir. Dilerseniz farklı uçları da tercih

edebilirsiniz.

Kanada Bastonu Graft

Bükülmeye karşı alüminyum bastonlara göre daha dayanıklı olan graft bastonlar çift elastik ipe sahiptir.

Ultra hafif kırmalı graft bastonlar, bileşik yapısında bulunan alüminyum halkaları ve parmak koruyucuları

sayesinde elastik ipe zarar vermez ve kilometrelerce yürüseniz dahi eklem yerlerinin esnekliği korunur.

Bükülmeye karşı alüminyum bastonlara göre daha dayanıklı olan graft bastonlar çift elastik ipe sahiptir. 5

parçaya kırılabilen bastonların ağırlığı, baston boyutuna bağlı olarak 160-280g arasında değişmektedir.

Silindir biçiminde, dönebilen, rulmanlı dayanıklı uca sahiptir. Dilerseniz farklı uçları da tercih

edebilirsiniz.

ÖNSÖZ

İki yıl süren bir uğraştan ve yaklaşık 10 yıldır basılmasını

bekledikten sonra, özellikle görme engelliler alanında eğitimci

olarak çalışanların ve görme engelliler hakkında araştırma yapmak

isteyenlerin başvuru kaynağı olarak kullanabileceği bu çok önemli

eseri bitirebildim. Bu zaman zarfında kitabımın çıkmasını bazı

çevreler sabırsızlıkla beklediler. Gerçekten de görme engellilerin

eğitimi konusunda Türkiye’de yeterli kaynak mevcut değil.

Bilhassa görme engellilerin bağımsız hareket eğitimlerini

sağlayacak tekniklerle ilgili olarak yaklaşık 30 yıl önce yayınlanan

Sayın Cafer İleri’nin kitabından başka bir kitap yoktur. Söz konusu

kitabın konuları farklı açılardan ele alması beni bu eseri

hazırlamaya iten en önemli sebeplerden birisi olmuştur.

Kitaptaki bazı bilgiler geliştirilmeye ve güncellemeye

ihtiyaç duymaktadır. Zaman içerisinde bunu telafi etmeyi

planlamaktayım. Ancak internet ortamında da olsa bir an önce eseri

yayınlayıp ihtiyaç duyanların hizmetine sunmamın doğru olacağı

düşüncesindeyim.

Eserimin en belirgin özelliklerinden biri tekniklerin nasıl

yapıldığının yanı sıra niçin yapıldığına dikkat çekilmesidir. Bir

diğeri ise verilen tekniklerin bol resimlerle anlatılmaya

çalışılmasıdır. Çünkü bir çok tekniğin anlatımı oldukça zor oldu.

Bu anlatımları resimlerle desteklemek okuyucunun teknikleri

görerek algılaması için büyük kolaylık olmuştur.

Esasen burada anlatılan teknikleri okuyarak uygulamak bir

eğitimci için oldukça zordur. Ancak yine de evinden hiç dışarı

çıkmamış olan görme engellilerin bağımsız hareketini ve kendine

olan güvenini kazanabilmesi için bu tekniklerin ailesi ya da bir

eğitimci tarafından verilmesi hiç yoktan iyidir. Bağımsız Hareket

Uzmanlığı, yılların birikimini ve tecrübesini de beraber

getireceğinden, bu tekniklerin bir Bağımsız Hareket Uzmanı

nezaretinde tekrar edilmesinin büyük faydası vardır.

Kitapta yer alan bilgilerin bir çoğu 1973 yılında Emirgan

Altınokta Körler Rehabilitasyon Merkezi’nin kurulmasından sonra

ABD ‘ deki Helen Keller Vakfı ‘nın finansıyla görevlendirilen

Reymond Releford isimli bir uzman tarafından bu merkezdeki

uzmanlara iki yıl boyunca öğretilmiş olan bilgilerdir. Bu bakımdan

Türkiye’deki Bağımsız Hareket Eğitimi’nin menşeine Amerikan

menşeili diyebiliriz.

Elbette kitabım bu alanda mükemmel sayılabilecek bir eser

değil ancak 20 yıllık bir tecrübenin birikimi olması ve ihtiyaç

duyulacak bir çok tekniklere yer verilmesi sebebiyle önemlidir.

Bu eserin hazırlanmasında bana destek ve yardımcı olan

Emirgan Altınokta Görme Engelliler Rehabilitasyon Merkezi’ne

yıllarını vermiş olan Rehabilitasyon Merkezi Eski Müdürü Sayın

Ramazan EKİNCİ’ye, Bağımsız Hareketi öğrenmemde üzerimde

emeği olan Bağımsız Hareket Uzmanı Sayın Hamdi

KOCAMAN’a, değerli meslek arkadaşım Bağımsız Hareket

Uzmanı Sayın Ahmet AĞI ‘ya , kursiyerlerim Murat PEHLİVAN,

Hakan GEÇİNİR, Mürsel ÖZCAN ve Tamer YİĞİT’e ayrıca Murat

GÜLCAN’a teşekkürü borç bilirim.

Hususiyetle bu eserimi; yetişmemde fedakârâne ve büyük

emekleri olan rahmetli babam Mehmet ÜNÜVAR’a atfederim.

Ahmet ÜNÜVAR

GİRİŞ

Görme engelliler şehrin zorlu yaşamına, zor da olsa uyum

sağlayabilir yada ayak uydurabilirler. Düşe-kalka, kazalar, hafif

sıyrıklarla hayatlarını devam ettirebilirler. Ama şurası

unutulmamalıdır ki bağımsız hareket teknikleri ile onların

hayatlarını kolaylaştırmak, tehlikelerden, çarpmalardan korumak;

başkasına muhtaç olmadan, özgürce diledikleri yere ulaşmalarını

sağlamak ve bunda mükemmeli yakalamak mümkündür.

Öncelikle şu bilinmelidir ki; görme engelliye rehberlik görevi

yapan ve onun gözü yerine kullandığı şey, elindeki bastonudur. Ve

onlar bu bastonuyla kenar takibi yapmak suretiyle gideceği yeri ve

yönü daha rahat bulabilmektedir. Yollarda ise takip etmek suretiyle

yönlerini bulmaya yarayacak şey kaldırım kenarlarıdır. Kaldırımın

olmadığı yerlerde ise ev veya bahçe duvarı yada farklı zemini takip

ederler. Bu yüzden şehir planlamaları yapılırken görme engelliler

göz ardı edilmemelidirler.

Görme engelliye rehber olabilecek bir diğeri ise

köpeklerdir. “Rehber Köpek” Diye tanımladığımız bu rehberler

batıda yaygın olarak kullanılmaktadır.

Köpeklerin rehber olarak kullanılmaya

başlandığı ilk tarih. 1819 olarak biliniyor.

Johann Wilhelm Klein İsimli bir eğitmen

Viyana’da kurduğu bir Körler Enstitüsünde

görme engelliler için köpekleri eğitmeye

başladı ve onların hizmetine sundu. Bundan

yaklaşık yüz yıl sonra 1. Dünya Savaşı’nda

gözlerini kaybeden Alman askerleri için Dr.

Gerhard Stalling köpekleri eğitti. Daha sonra

köpeklerin rehber olarak kullanımı Amerika, İngiltere,

Avusturalya gibi ülkelerde yaygınlaştı.

Ülkemizde ise 1975 yılında Emirgan Körler Rehabilitasyon

Merkezi’nde bir deneme yapıldıysa da başarılı olunamadı. Bunun

sebebini birkaç maddede açıklayabiliriz;

1. Ülkemizdeki sokak köpeklerinin çokluğu rehber köpeklerin

rahat hareket etmesini engellemiştir.

2. Köpek bakımı pahalı bir iştir. Ülkemizdeki görme

engellilerin büyük bir kısmının ise gelir düzeyi çok

düşüktür. Bu da onların köpek sahibi olmalarını

zorlaştırmaktadır.

3. Ülkemizde trafik kurallarına uymama oranı çok yüksektir.

Bu da özellikle trafik ışıklarından geçişlerde zorluk yaşayan

rehber köpeklerde davranış bozukluğu meydana

getirmektedir.

4. Köpekler ulaşım araçlarına ve alış-veriş merkezlerine

alınmamaktadır.

Ülkemize daha rehber köpekler girememişken Amerika’da artık

son 15 yıldır minik rehber atlar kullanılmaya başlanmıştır.

Uysal, temiz, sakin, arkadaş canlısı, gürültüsüz ve köpekten

daha uzun ömürlü ( yaklaşık 30 yıl) olması sebebiyle tercih

edilmektedir. Hatta diz boyundaki (yaklaşık 50-60 cm) boy bu atlar

için The Guide Horse Foundation isimli bir vakıf bile kurulmuştur.

(Not: Yukarıdaki resimler internetten alınmıştır.)

1- BAĞIMSIZ HAREKETİN TARİFİ:

Görme engellilere en az yardımla ya da yardımsız olarak,

yön bulma ve hareket edebilme kabiliyeti kazandırmak suretiyle

tehlikesiz bir şekilde bir noktadan başka bir noktaya ulaşmalarını

sağlayan tekniklerin bütününe “Bağımsız Hareket” denir.

2- BAĞIMSIZ HAREKETİN AMACI:

Görme engellinin toplum ve çevresine uyumunu sağlamak,

kendisini tehlikelere karşı koruyabilmeyi öğretmek, zihinsel

haritasını geliştirmek, evde ve trafikte hareket edebilme kabiliyeti

kazandırarak bulunduğu noktadan gitmek istediği noktaya kolay ve

tehlikesiz bir şekilde ulaşabilmeyi sağlamaktır.

3- KULLANILABİLECEK ARAÇ VE GEREÇLER:

1) Çalışma yapılacak çevrenin kabartma haritası

2) Çalışma yapılacak çevrenin maketi

3) Baston

4) Maske (Az görüşü olanlar için)

5) Çeşitli Geometrik şekiller

6) Sesin kulağa alıştırılması ve yön tayini için ses çıkartan

aletler

 

iGlasses Titreşimli Gözlük

Ultrasonik Nesne Algılama Teknolojisine Sahip iGlasses™ Gözlük

Başınızı ve vücudunuzun üst kısmını çarpmalara karşı korumak istiyorsanız, ultrasonik nesne

algılama teknolojisine sahip iGlasses™ gözlükleri tam size göre!

Bir gözlük gibi kullanabileceğiniz iGlasses™; daha verimli, özgüvenli ve bilgi sahibi olarak

yolculuk yapmanıza imkân tanır. Yolunuzun üzerindeki nesneler, cihazın ultrasonik sensörleri

tarafından algılanarak hafif titremelerle size bildirilir. Nesneler yaklaştıkça titreme frekansı

artar. Cihaz, baston veya rehber köpeklerle kullanabileceğiniz ikinci bir yardımcı araç olarak

tasarlanmıştır.

iGlasses™ kullanımı oldukça basittir. Herhangi bir gözlüğü takar gibi iGlasses™'ı başınıza takın

ve açma düğmesine basın. Duyacağınız sesli sinyaller cihazın açıldığını size bildirirken batarya

seviyesi hakkında da bilgi verir.

4 sinyal bataryanın %100,

3 sinyal %75

2 sinyal %50'sinin dolu olduğunu bildirirken;

tek sinyal bataryanın boş olduğunu ve şarj edilmesi gerektiğini bildirir.

Gözlük çerçevesi, yan uzantılar bitiş yerinden tutulup lens bölgesinden yavaşça uzaklaştırılarak

uyarlanabilir. Titreşim yoğunluğu bulunduğunuz ortama veya şahsi tercihinize göre

belirlenebilir.

iGlasses™ Teknik Özellikler

· 3.7V 600mAh Li-ion şarj edilebilir batarya

· Batarya süresi tipik kullanıma göre 1 hafta (10 saat kesintisiz titreşim)

· USB seçeneğine sahip taşınabilir AC adaptör

· 2-3 saatte şarj olma

Özellikler

· Sesli batarya bildirimi özelliğine sahip açma-kapama düğmesi

· Uyarlanabilir titreme yoğunluğu

· El kullanmaya gerek olmadan çalışma

· Uyarlanabilir çerçeve

· Yumuşak, koruyucu kılıf

· Algılama aralığı: 0-3 metre

· Ağırlık ve boyutlar: 75 gram, 6.75" x 5.75" x 2"

BİRİNCİ BÖLÜM

A- BİNA İÇİ HAREKETLER

1- REHBERLİ HAREKETLER

1.1) Kursiyerle tanışma :

Bu derste amaç, rehberin görme engelliyi daha iyi

tanıyabilmesidir.

Rehberin, görme engellinin sosyal ve psikolojik yönünü

bilmesi, ders boyunca ona göstereceği davranışta yardımcı olur.

Görme engellinin kör olma sebebini, şeklini ve zamanını

sohbet havası içerisinde öğrenmelidir. En önemlisi hem psikolojik

yönden hem de fiziki yönden körlüğe uyum sağlayıp sağlamadığını

öğrenmelidir. Çünkü yeni kör olan biri henüz psikolojik olarak

uyum sağlayamamışsa, derslerde verilen teknikleri almak

istemeyebilir. Fiziki olarak hazır olmaması ise teknikleri

kavramada, uygulamada ve yön tayininde zorlanmasına sebep olur.

Çünkü bütün duyuların yeni konumuna adaptasyonu için

yeterli bir sürenin geçmesi şarttır. Tecrübelerime göre bu süre 1,5-2

yıl arasında değişmektedir. Bazı görme engellilerde bu süre çok

daha uzundur. Nadir olarak ise bu durumu hayatı boyunca

aşamayanlar da vardır.

1.2) Ders hakkında bilgi verme:

Görme engelli program boyunca hangi ders konularını

göreceği konusunda bilgilendirilir. Bu, onun kendine güven

kazanmasına yardımcı olur.

Ancak bu ders konularını verirken görme engelliyi

korkutmamak gerekir. Öğreneceği konuların birbirine bağlı

olduğunu, sonraki dersteki başarısının önceki derse bağlı olduğunu;

konuların , bir merdivenin basamaklarının yavaş yavaş çıkıldığı

gibi işleneceğini ve her bir konunun bir önceki kadar kolay

olduğunu anlatmak gerekir.

Ayrıca bu dersin öneminden ve hayatını kolaylaştıracağı,

tehlikelerden koruyacağı gibi faydalarından bahsetmek gerekir.

1.3) Kendisine ve rehberine karşı güven sağlama :

Görme engelliyi tanırken ve ders konuları hakkında bilgi

verirken görme engellinin kendine ve rehberine olan güveninin

artırılmasına çalışılır.

Bu güvenin ders konularını ne derece etkilediğini kendisine

söylemek gerekir.

1.4) Rehber nedir?

Görmeze yol gösteren,yardımcı olan ve tehlikelere karşı

koruyan kişiye rehber denir.

Şu halde rehberin üç özelliği vardır:

1.Yol gösterecek,

2.Yardımcı olacak

3.Tehlikelere karşı koruyacak

Görme engelliye, tehlikelere karşı koruyacağı için her

zaman rehberine güvenmesi gerektiği telkin edilmelidir. Bu güven,

rehberli hareketleri yapabilmesi açısından önemlidir.

1.5) Rehber nasıl tutulur?

Rehberin kolu yan tarafta ve aşağıya sarkık olmalıdır.

Bu arada görme engelli dirseğini vücudunun yan tarafına

yapıştırır. Baş parmağı rehberin kolunun dış tarafında, diğer dört

parmağı da rehberin kolunun iç tarafında olacak şekilde rehberin

dirseğinin hemen üstünden, avuçlayacak biçimde tutar.

Rehber tutuşunda görme engelli şunlara çok dikkat etmesi gerekir.

1.Dirseğini yerinden kıpırdatmamalıdır,

2.Bileğini düz tutmalı, sağa-sola bükmemelidir,

3.Rehberi tuttuğu kolunu yana açmamalı yada içe doğru

çevirmemelidir.

Yani dirseğini sabitledikten sonra kolunu ileri doğru düz

tutmalıdır.

Ancak rehberin boyu kısa ise görme engellinin kolu aşağı

inebilir yada rehberin boyu uzun ise yukarı kalkabilir.

Küçük yaştaki görme engelli çocuklar boyları kısa

olduğundan yetişkin rehberin bileğinden tutar. Bu arada rehber

kolunu hareketsiz, sabit tutmalıdır.

1.6) Rehber tutuşunun faydası

Bu tutuş görme engellinin rehberi bir adım geriden takip

etmesini sağlayacak, böylece tehlikeleri yada engelleri bir adım

önceden fark ederek ona göre hareket edecektir. Çünkü rehberin

hareketlerini bir adım erken farkedecektir.

Mesela; bir merdiven çıkılacağında şayet rehberle görme

engelli yan yana gitmiş olsa , görme engelli basamağı fark

edemeyeceği için basamağa ayağı takılıp düşebilir. Ancak rehber

tutuşu ile giderse basamağın olduğunu bir adım önceden (rehberin

hareketiyle) fark edecek ve basamağa takılmadan çıkacaktır.

İkinci bir örnek vermek gerekirse; rehberle yan yana bir

caddeden karşıya geçerken, gelmekte olan bir arabayı fark edince

rehber birden bire durduğunda, görme engelli aracı fark etmediği

için rehberden bir adım sonra durmak zorunda kalacak ve belki de

bir kazaya sebebiyet verebilecektir. Ancak rehber tutuşuyla caddeyi

geçerlerse, rehber aniden dursa bile , rehberin durmasını önceden

fark edeceği için görme engelli en fazla rehberle yan yana

kalacaktır.

1.7) Rehberle nasıl iletişim kurulur?

Rehberle iki şekilde iletişim kurulur:

a) Sesle iletişim kurma

Rehber görme engelliye seslenir ve kolunu tutmasını söyler.

Görme engelli sesin geldiği tarafa döner, elini ileri uzatır ve sağa

sola sallayarak rehberi sonra da rehberin kolunu bulur ve rehber

tutuşuna geçer.

b) Dokunarak iletişim kurma

Sinema, tiyatro, otobüs, dolmuş gibi kalabalık yerlerde

etraftaki insanları rahatsız etmemek için kullanılan bir tekniktir.

Rehber , elinin tersiyle hafifçe görme engellinin eline vurur.

Bu işareti alan görme engelli rehberin elini parmak uçları ile takip

ederek dirseğinin üst kısmını bulur ve rehber tutuşuna geçer.

1.8) Rehber Tutuşuyla Tehlikeden Kaçış

Bu teknik daha çok tehlikeden kaçarken yani koşarken

uygulanan bir tekniktir.

Rehber tutuşundaki teknik burada da uygulanır. Ancak

burada görme engelli rehberin yarım adım gerisinde durur ve

rehberin dirseğinin üst kısmından değil de bileğinin iç kısmından

sıkıca tutar. Görme engelli ile rehberin avuçları birbirine bakacak

şekilde durmalıdır.

 

1.9) Hatalı tutuşların düzeltilmesi

Görme engellinin rehberi bir tek tutuş şekli vardır, o da

yukarıda bahsettiğimiz “Rehber Tutuşu” dur. Bunun haricindeki

tutuşlar, hatalı tutuşlardır. Burada dikkat edilmesi gereken şey,

görme engellinin rehberden tutmasıdır. Rehber , görme engelliden

tutarsa, hatalı tutuş yapmış olur. Rehber her zaman “Rehber

Tutuşu”nu bilemeyebilir. (Mesela; yolda yardım etmek

isteyenler.)Bu yüzden hatalı tutuşları görme engellinin düzeltmesi

gerekir. Rehber, görme engelliyi ne şekilde tutarsa tutsun, görme

engelli hatalı tutuşu düzelterek rehberi “Rehber Tutuşu” ile tutmak

zorundadır. Hatalı tutuşları düzeltirken rehberle teması

kaybetmemek gerekir.

Burada belli başlı bazı hatalı tutuşlardan ve bunların

düzeltilmesinden bahsedeceğiz.

1.9.1) Rehberin, görme engellinin koluna girerek götürmesi

Burada rehber, görme engelliyi yan yana olacak şekilde

koluna girerek götürür.

Bu hatalı tutuşu düzeltmek için görme engelli boşta olan

eliyle rehberin, kolunu tuttuğu bileğini yakalar.

Rehberin kolundan çıkarak onu rehber tutuşuyla tutar.

1.9.2) Rehberin, görme engellinin elinden tutarak götürmesi

Rehber öndedir ve görme engelliyi elinden asılarak götürür.

Bu hatalı tutuşu düzeltmek için görme engelli boşta olan

eliyle rehberin, elini tuttuğu bileğini yakalar.

Diğer elini rehberin elinden kurtararak rehber tutuşuna

geçer.

1.9.3) Rehberin, görme engellinin omzundan çekerek götürmesi

Rehber öndedir ve görme engelliyi omuz kısmından

elbisesini çekerek götürür.

Bu hatalı tutuşu düzeltmek için görme engelli bir eliyle

rehberin, elbisesini tuttuğu elin bileğini yakalar.

Diğer eliyle rehberin kolundan tutarak rehber tutuşuna

geçer.

1.9.4) Rehberin, görme engelliyi arkadan iterek götürmesi

Rehber arkadadır ve görme engelliyi tek omzundan

iteleyerek götürür.

Bu hatalı tutuşu düzeltmek için görme engelli bir eliyle ,

rehberin omzunu tuttuğu elini yakalar

ve kendisi rehberin arkasına doğru geçerken diğer eliyle

rehberin kolundan tutarak rehber tutuşuna geçer.

1.9.5) Rehberin,görme engellinin omzuna elini atarak götürmesi

Rehberle görme engelli yan yanadır. Rehber elini görme

engellinin omzuna atmış olarak götürür.

Bu hatalı tutuşu düzeltmek için görme engelli bir eliyle

rehberin, omzuna attığı elini yakalayıp

kafasının üzerinden geçirerek yan tarafına getirir.

Kendisi rehberin arkasına doğru geçer

ve diğer eliyle rehberin kolundan tutarak, rehber tutuşuna

geçer.

1.9.6) Rehberin, görme engelliyi belinden tutarak götürmesi

Burada görme engelli iki harekette doğru rehber tutuşuna

geçer. Birinci harekette , rehber belini hangi koluyla

tutmuşsa(ör:sağ) görme engelli de o eliyle (sağ) rehberin bileğinden

tutar

ve arkadan öbür eline doğru iter. Sonra öbür eliyle (sol)

rehberin bileğinden tutarak diğer elini bırakır.

Rehberin kolunu ön tarafa getirerek yeniden diğer (sağ)

eliyle rehberin bileğinden tutar.

Sonra boşta kalan (sol) eliyle rehber tutuşuna geçer.

Bunlardan başka hatalı tutuşlar da olabilir ancak en yaygın

olanları bunlardır

1.10) Taraf değiştirme tekniği

Bu tekniği kullanmaktaki amaç görme engelliyi çarpmaya

karşı korumaktır. Teknik şu şekilde uygulanır.

Görme engelli rehber tutuşundadır.

Rehber “taraf değiştir” dediğinde, rehber tutuşuyla (ör:sağ

eliyle) rehberin kolundan tutmakta olan görme engelli , boşta olan

(sol) eliyle de rehberi tutmakta olduğu kolunu tutar. (Her iki eliyle)

Sonra öbür (sağ) elini bırakır ve rehberin diğer kolunu tutar.

Daha sonra öbür elini (sol) bırakarak rehberin tutmakta

olduğu kolunu her iki eliyle tutar.

En son olarak diğer (sağ) elini bırakarak rehber tutuşuna

geçer.

Burada kural; önce boşta olan eliyle tutup, sonra diğer elini

bırakmasıdır. Bu kuralla görme engelli rehber ile olan temasını

kaybetmemiş olur.

1.11) Dar geçit tekniği (Dar yerlerden geçiş)

Bu teknikteki amaç , görme engelliyi çarpmaya karşı

korumaktır. Dar koridor ve kaldırımlarda, karşıdan gelen kişilere,

ağaç ve direk gibi şeylere çarpmamak için şu şekilde uygulanır:

Görme engelli, rehberin kolunda rehber tutuşuyla

yürümektedir.

Rehber, görme engellinin tuttuğu kolunu iterek arkaya

getirmek suretiyle bir işaret verir.

Bu işareti alan görme engelli hemen rehberin arkasına

geçer.

Bu arada rehberin ayağına basmamak için görme engelli

dirseklerini bükmeden kolunu ileri doğru uzatır.

Bu teknikte görme engelli rehberin arkasına saklanarak

kendini korumuş olur.

Dar geçit bitince rehber kolunu yan tarafa alır. Görme

engelli dar geçidin bitmesi anlamına gelen bu işareti alınca rehber

tutuşuna geçer.

1.12) Rehberle merdiven çıkış ve iniş tekniği

Rehber tutuşuyla merdivenden çıkılır ve inilir.

Rehber merdiven başlangıcında ve bitiminde hafifçe

duraklayarak görme engellinin adımını boşa atmasını ve ayağının

takılmasını engellemiş olur.

Rehberle kursiyer arasında bir basamak olmalıdır. Yani

kursiyer bir basamak rehberin gerisinden gelir.

1.13) Rehberle kapı-açıp kapama tekniği

Kapı açıp-kapamada kural, rehber hangi eliyle kapıyı

açıyorsa görme engelli o kolunda olmalıdır. Şayet kapıyı açtığı

kolunda değilse taraf değiştirerek o koluna geçmelidir.

Bir başka deyişle, görme engelli her zaman için kapı ile

rehber arasında yani ortada olmalıdır.

Rehber kapıyı açarken görme engelli boşta olan eliyle

rehberin kolunu takip etmek suretiyle kapının kolunu bulur.

Görme engelli kapı kolunu tutunca rehber kolu bırakır.

1.13.1) İçe ve dışa açılan kapılar

Rehber, görme engelli kapının kolunu tutuncaya kadar kapı

kolunu bırakmaz.

Görme engelli kapı kolunu tutunca rehber dar geçit

tekniğiyle girer veya çıkar.

1.13.2) Çift tarafa açılan kapılar

Rehber kapıyı iç tarafa doğru açar. Kapının çarpmaması için

görme engelli kapının kolunu tutuncaya kadar kapı kolunu

bırakmaz.

Görme engelli kapı kolunu tutunca rehber dar geçit

tekniğiyle girer veya çıkar.

1.13.3) Döner kapılar

Dar geçit tekniğiyle kapıya yaklaşılır. Önce rehber geçer ,

görme engellinin kapıya teması sağlanır ve kapıyı tutarak geçer.

Girişte yada çıkışta rehber, görme engellinin tekrar koluna

girmesini sağlar.

1.13.4) Turnikeden geçme

Dar geçit tekniğiyle geçilir.

1.14) Yönlerin tanıtılması

Görme engelli yüzü doğuya doğru gelecek şekilde

durdurularak ana yönler (Doğu, Batı, Güney, Kuzey) ve ara yönler

(Güneydoğu, Güneybatı, Kuzeydoğu, Kuzeybatı) hakkında bilgi

verilir.

Yüzün doğuya doğru bakması halinde her zaman için

arkanın batı, sağın güney ve solun kuzey olacağı anlatılır.

Bir kişinin yönünü doğudan dönmesiyle yönlerin yerinin de

değişmeyeceği uygulamalarla kavratılır.

Bunun için bina içindeki odaların, merdivenlerin,

pencerelerin yönlerinden faydalanılır. Mesela;, merdiven tarafı batı,

dış kapı tarafı doğu gibi işaretlerle anlatılabilir.

Bu arada yönleri kolay bulmada belli başlı işaretler

kullanılabilir. Mesela;; sabah saatlerinde güneşe doğru dönersek

yada ikindi vaktinde güneşe sırtımızı verirsek doğuyu

bulabileceğimizi söyleyebiliriz. Bunun için güneş ısısından

faydalanılması gerektiği anlatılır.

1.15) Yaşadığı binanın tanıtılması

Yeni bir bina içi tanıtılırken görme engelli ile birlikte rehber

dış kapıdan giriyormuş gibi sırtını kapıya verir. Bu arada yönler

hakkında bilgi verilir. (Ör: kapı kuzeyde yani arkamızda, yukarı

kata çıkan merdivenler güneyde yani karşımızda gibi.)

Sonra binanın konumu hakkında bilgi verilir. (Ör.1.katta

hangi odalar var ve hangi tarafta, 2.katta hangi odalar var gibi)

Daha sonra sağdan başlamak suretiyle, rehberin kolundaki

görme engellinin diğer eliyle duvarı bulması sağlanır. Duvar takibi

yaptırılarak oda kapılarının nerede oldukları gösterilir.

Dış kapıya gelince ters yönde aynı şekilde tekrar gidilir.

Daha sonra yine dış kapıdan başlamak suretiyle bu defa sol

taraftan duvar takibi yaparak odalar tanıtılır.

1.16) Oturulacak yerin bulunması

Görme engelli günlük yaşantısında sürekli bir yerle temas

halinde olmalıdır. Bu temas rehbere olabilir, bastona olabilir,

duvara olabilir veya sabit bir eşyaya olabilir.

Burada teknikleri uygularken, görme engellinin rehbere

olan teması sandalyeye yada koltuğa geçecektir.

1.16.1) Normal sandalyeye nasıl oturulur?

Rehber , görme engellinin tuttuğu kolunu sandalyenin

yaslanacak kısmına uzatarak elini koyar ve görme engelliye

oturmasını söyler.

Görme engelli serbest olan eliyle, rehberin kolunu takip

ederek sandalyeyi bulur.

Rehber, görme engellinin kolundan çıkar.

Görme engelli sandalyenin yan tarafına geçer.

Bir eliyle sandalyenin arkalığını tutarken diğer elinin

tersiyle oturacağı kısmı dairesel hareketlerle araştırır.

Bunun sebebi sandalyenin üzerinde oturan başka biri var

mı, sandalyenin üzeri tozlu yada ıslak mı veya sandalyenin

üzerinde herhangi bir şey var mı diye kontrol etmek içindir.

Elinin tersiyle yapmasının sebebi ise eğer sandalye temiz

değil ise elinin iç kısmını kirletmemek ve parmak duyarlılığını

zayıflatmamak içindir.

Araştırmayı bitirdikten sonra sandalyeye oturur. Otururken

sandalyenin arkalığını tutan elini bırakır.

1.16.2) Duvara dayalı bir sandalyeye nasıl oturulur?

Burada da normal sandalyede olduğu gibi aynı teknik

uygulanır. Tek farkı ; rehber elini sandalyenin arkalığına değil de,

oturulacak kısmına koyar.

1.16.3) Tabureye nasıl oturulur?

Duvara dayalı sandalyede olduğu gibi aynı teknik uygulanır.

Tek farkı görme engelli bir eliyle taburenin oturulacak kısmını

tutarken, diğer eliyle üzerini kontrol eder.

1.16.4) Kollu sandalye ve koltuğa nasıl oturulur?

Duvara dayalı sandalyeye oturulduğu gibidir. Ancak burada

rehber elini sandalye yada koltuğun koluna koyar.

1.16.5) Tiyatro ve sinema gibi yerlerde nasıl oturulur?

Kollu koltuğa oturulduğu gibi oturulur. Ancak burada

koltuğun oturulacak kısmının, yaslanılacak kısma dayalı olduğu,

oturmadan önce bunun aşağı indirilmesi gerektiği ve kalktıktan

sonra tekrar oturulacak kısmın yaslanılacak kısma dayanacak

şekilde kaldırılması gerektiği öğretilir.

1.16.6) Çalışma ve yemek masasına nasıl oturulur?

Normal sandalyeye oturulduğu gibidir. Ancak burada görme

engelinin teması sandalyeye geçtikten sonra, görme engelli

sandalyenin masadan uzaklığını kontrol eder. Eğer sandalye

masaya bitişik duruyorsa, arkalığından tutarak kendine doğru çeker

ve yan tarafına geçer. Daha sonra oturacağı yerin üzerini kontrol

ederek oturur.

Özellikle toplu yaşanan yemekhanelerde sandalye üzerine

yemek, su v.b. şeyler dökülme ihtimaline karşı mutlaka sandalye

üzeri kontrol edilmelidir.

Sandalyeye oturduktan sonra baş parmak yukarıda, diğer

dört parmak aşağıda ve işaret parmağı ile baş parmağın arası

değecek şekilde masanın ön kenarlarından her iki elle tutulur.

Kollar rehber tutuşu gibi yapılır ve kolun omuzdan dirseğe

kadar olan kısmının aşağıya dik olması sağlanır.

Elleriyle masayı tuttuğunda dirseğin biri geride diğeri ilerde

ise sandalye yan duruyor demektir. Sandalyenin düzeltilmesi

gerekir. Her iki dirsekte eşit olarak rehber tutuşu şekline gelinceye

kadar düzeltmeye devam edilir.

Eğer oturulan bir tabure ise; yine kolların her ikisi de

rehber tutuşu ile tutulup eller ile masa yakalanmaya çalışılır. Vücut

ile masa arasındaki mesafede böylelikle ayarlanmış ve masaya

düzgün bir şekilde oturulmuş olur.

1.16.7) Bank ve kanepeye nasıl oturulur?

Duvara dayalı sandalyeye oturulduğu şekliyle oturulur.

2- REHBERSİZ HAREKETLER:

Buraya kadar rehberli tekniklerin uygulanmasını öğrendik.

Buradan sonra artık görme engelli rehberin kolundan çıkıyor.

Yalnız kaldığı zaman uygulaması gereken teknikleri öğreniyor.

Sürekli rehberden yardım alan ve rehberle temas halinde

olan görme engellinin teması artık hareketsizken, üzerine oturduğu

eşyaya, hareket halinde iken duvara geçiyor.

2.1) Duvar takibi ve duvara paralel yürüme

Önce görme engelli duvara paralel olarak durur , takip

yapacağı elini duvara koyar. Elini ileri doğru uzatır. Kolunu

dirsekten bükmeden, gergin bir vaziyette tutar. El , bel hizasında

olmalıdır.

İşaret ve orta parmağının dış kısmı ile , parmaklar aşağıyı

gösterir vaziyette elini sürterek yürümeye başlar.

Bu arada bilek ile omuz arasındaki bölge kesinlikle duvara

sürtünmeyecektir. Parmakların aşağıyı göstermesinin nedeni, eller

bir kapı pervazına geldiğinde tırnaklarına bir zarar vermemesi

içindir.

Bu şekildeki yürüyüş ile görme engelli bir kapıya yada

duvarın sonuna, dönemece geldiğini bir adım önceden fark

edecektir.

2.2) Korunma Teknikleri

2.2.1) Yüksek kol korunma tekniği

Vücudun üst bölgesini çarpmalara karşı korumak için

uygulanan bir tekniktir.

Yüksek kol korunma tekniği kafayı ve vücudu duvara, açık

olan kapı veya pencereye yada toplu yaşanan yerlerde karşıdan

gelenlere çarpmamak için kullanılır.

Bu hareketi öğretirken görme engellinin bir eli duvar

takibinde olmalıdır.

Görme engelli diğer elini çapraz olarak omzuna koyar(yani

duvar takibi yapan kol tarafına). Dirseğini omuz hizasında kaldırır.

Omzundaki elini göğsüne paralel olacak şekilde ileri uzatır.

Elini avuç içi karşıyı görecek şekilde ters çevirir. Parmaklar

kapalı, avuç açık olarak elini bilekten karşıya doğru hafifçe büker.

Bunun birinci sebebi, kol bir duvara çarptığında hassas bir

bölge olan dirseğin duvara çarpmasını engellemek, ilk olarak

parmakların çarpmasını sağlamaktır.

İkinci sebebi ise , bilek düz durduğu zaman gerginleşen

damarlar, keskin bir şey geldiğinde çok kolay kesilebilir. Bilek öne

büküldüğünde bu

risk azalacaktır.

Karşıdan bakıldığında kol omuz hizasında ve vücuda paralel

olmalıdır. Kolun yüz seviyesinde durması , her hangi bir çarpışma

sırasında, elin burna çarpmasına sebep olabilir. Özellikle bir

koridorda bu tekniği çalışırken görme engellinin koridorun

sonunda geriye dönüp aynı duvardan geri gelmesi sağlanır. Böylece

aynı kolunu kullanarak yorulması engellenmiş olur.

 

2.2.2) Alçak kol korunma tekniği

Yüksek koldan sonra alçak kol korunma tekniğine

geçilmelidir.

Bu tekniği öğrenmekteki amaç; masa, sandalye ve

benzerlerine yaklaşırken vücudun alt bölgesini çarpmalara karşı

korumak içindir.

Bu teknikte; bir el yine duvar takibinde diğer el ise aşağıya

ve öne doğru , dirsek bükülmeden, gergin olarak uzatılır. El

vücudun tam ortasında, parmak uçları aşağıda ve açık, avuç içi

vücuda dönük olmalıdır.

Omuzdan dirseğe kadar olan kısım vücudun ön tarafına

yapıştırılır, dirsekten parmaklara kadar olan kısım ise vücuda

değdirilmez. Bilek vücuda doğru hafifçe bükülür.

Bu şekilde aynı duvarda çalışmalara devam edilir.

2.3) Duvara dik yürüme

Bir duvardan karşı duvara geçişler her zaman için duvara dik

olmalıdır. Çapraz geçişler yolu uzatır.

Bunun için sırt duvara verilir, her iki ayağın arkası duvara

değdirilir. Bu hareket, görme engellinin karşı duvara dik olarak

geçmesini sağlar.

Bir görme engelli ne evde ne de dışarıda , hiçbir zaman arka

arka yada yan yan hareket etmemelidir. Hareketleri sürekli öne

doğru olmalı, öne doğru yürümelidir.

Arka arkaya yada yan yana yürüyüşlerde korunma tekniklerini

kullanamayacağı için her an tehlikeyle karşılaşabilir.

2.4) Denge Yürüyüşleri

Yüksek kol ve alçak kol korunma tekniklerini duvar takibi

yaparak öğrenmiştik. Burada duvara değmeden, her iki tekniği aynı

anda kullanarak, yani hem yüksek kol hem de alçak kolda iken

uzun bir çizgi üzerinde gidiyormuş gibi çalışmalar yapacağız.

Bu hareket, görme engellinin bir noktadan başka bir noktaya

giderken bir denge içerisinde, düz olarak gitmesini sağlar.

Denge çalışmaları yaparken başlangıçta rehber karşıya geçip,

her hangi bir sesli ikazla yada el çırparak görme engelliye yön

verebilir. Bu hareket, onun hem dengede düzgün yürümesini

sağlayacak, hem de sese olan duyarlılığını artıracaktır.

2.5) Merdiven çıkış ve inişleri

Merdivenden çıkıp inerken mutlaka tırabzan tarafından çıkıp

inilmelidir. Çünkü tırabzan tarafından çıkış ve inişler basamağın

bittiğini ve başladığını gösterir.

Duvar tarafından çıkışta son ve inişte ilk basamak fark

edilmeyeceğinden düşmelere yada basamak var zannıyla ayağı

birden boşluğa bırakma sebebiyle başka kazalara sebep olabilir.

Merdivenden çıkarken bir el tırabzan üzerine konur, ileri doğru

uzatılır. Dirsek bükülmez, kol gergindir.

İşaret ve orta parmak tırabzan üzerinde, diğer parmaklar

tırabzanın yan tarafında fren görevi yapmak için kullanılır. Bu

şekilde konulduğunda bir basamak önceden basamağın bittiği

anlaşılmış olur. Merdivenden çıkarken bir el tırabzanda iken diğer

kol yüksek kol tekniğinde olmalıdır.

Merdivenden inerken ise bir el tırabzanda iken diğer kol da

alçak kol tekniğinde durmalıdır.

İnen ve çıkan karşılaştığında aradaki mesafe iki basamak

olacağından çarpışma önlenecektir.

Özellikle toplu yaşanılan yerlerde eğitim verilirken,

merdivenden çıkan kişinin inen kişiye yol vermesi gerektiği

öğretilmelidir. Burada çıkan kişi durup bir adım yan tarafa

çekilerek yol verir.

2.6) Kapı açıp-kapama

Görme engelli kendine doğru çekerek kapıyı açıyor yada

kapatıyorsa bir eliyle kapının kolunu tutup kapıyı açarken diğer

eliyle baş hizasında kapıyı tutmalıdır. Dolap kapakları da bu

şekilde açılmalıdır.

Böylelikle başını kapıya çarpmasını önlemiş olur.

2.7) Geometrik Şekillerin Tanıtılması

Kare , dikdörtgen, üçgen, daire, paralel kenar, küp, silindir,

küre v.b şeklindeki geometrik eşyaları görme engellinin eliyle

tanıması sağlanır.

2.8) Masa üzerinde bir eşya nasıl aranır?

Masa üzerinde arama iki şekilde yapılır:

a) Yuvarlak masalarda arama yaparken dairesel arama,

b) Köşeli masalarda arama yaparken paralel arama

yapılır.

Bunlar da kendi aralarında ikiye ayrılır:

a) Bir elle yapılan dairesel arama

b) İki elle yapılan dairesel arama

c) Bir elle yapılan paralel arama

d) İki elle yapılan paralel arama

Fakat görme engelli masanın o anki durumuna göre

bunlardan dilediği tekniği kullanabilir.

Arama yapmadan önce eller masanın kenarlarında

gezdirilir. Böylelikle aranılan eşya kenara yakın duruyor ise aşağı

düşmesi önlenmiş olur.

Arama yaparken masanın üzerinde dökülecek yada eli

yakacak şeylerin olabileceği durumunun göz önünde

bulundurulması gerektiği hatırlatılmalıdır.

Ayrıca paralel ve dairesel kavramlarını bilmeyen görme

engellilere derse başlamadan önce bunların ne demek olduğu

anlatılmalıdır.

2.8.1) Dairesel arama

a) Bir elle dairesel arama

El masanın üzerine ve masanın kenarına teğet olacak

şekilde öne konur.

Elin pozisyonu ; avuç içi ve parmaklar açık ve avuç içi altta

olacak biçimde olmalıdır.

1- Önce küçük bir daire çizecek şekilde el masa üzerinde gezdirilir

ve el ilk başlanıldığı yerde durur.

2- Sonra bir öncekinden daha büyük bir daire çizilir.

3- Daha sonra aranılan şey bulununcaya kadar, her seferinde ilk

başladığımız yerde bitecek şekilde bu daireler büyütülür.

 

b) İki elle dairesel arama

1-Aynı pozisyonda iki el yan yana gelecek şekilde öne konur

2-Aradığımız şeyleri uzaklaştırmamak için dıştan içe doğru daireler

çizilir.

3-Daireler her seferinde başladığımız noktada biter ve her seferinde

daireler büyütülür.

2.8.2) Paralel arama

a) Bir elle paralel arama

1-El aynı pozisyonda öne konur ve elin yetişebileceği yere

kadar el paralel olarak yana kaydırılır

2-Sonra el diğer tarafa kaydırılır.

3-Daha sonra el, bir el miktarı kadar ileri doğru götürülür

4-Tekrar paralel olarak yana kaydırılır.

5- Her seferinde el, bir el miktarı ileri götürülerek aranılan

şey bulununcaya kadar bu şekilde paralel aramaya devam edilir.

b) İki elle paralel arama

1-Eller aynı pozisyonda öne konur

2-Önce her iki el yan taraflara doğru elin yetişebileceği yere

kadar paralel olarak kaydırılır

3-Sonra eller bir el miktarı kadar ileri doğru götürülür

4- Ve paralel olarak birleştirilir.

5-Daha sonra eller bir el miktarı kadar ileri doğru

götürülerek paralel olarak yanlara açılır. Aranılan şey bulununcaya

kadar her seferinde eller, bir el miktarı ileri götürülerek aramaya bu

şekilde devam edilir.

2.9) Düzgün dönüşler nasıl yapılır ? (Sağa,sola ve geriye

dönüşler)

1- Her iki ayak hazır ol vaziyetinde bir birine bitişik konur.

2-Ne tarafa dönülecekse, Mesela;; sağa dönülecekse sağ

ayak kaldırılır, ökçenin tam arkası sol ayağın iç tarafına ve kemer

boşluğuna dik olarak konur.

3-Daha sonra sol ayak kaldırılarak sağ ayağın yanına konur.

Böylece 90 derecelik bir dönüş yapılmış olur. Eğer geriye

dönülecekse bu işlem iki kere tekrarlanır.

2.10) Verilen hedefin bulunması (zihinsel haritanın

geliştirilmesi)

Görme engellinin bu derse kadar öğrendiği duvar takibi,

yüksek kol, alçak kol, merdiven iniş-çıkışı, duvara dik yürüme v.b

gibi rehbersiz hareketleri kullanarak, bina içinde bir hedef vermek

suretiyle o hedefi bulması istenir.

Bu teknik onun hem teknikleri pekiştirmesini, hem yön

bulma konusunda zihinsel haritasını geliştirmesini sağlayacak ,

hem de kendine güvenini artıracaktır.

2.11) Bilinmeyen (ilk girilen) oda nasıl tanınmalı?

İlk defa gidilen ve kalınacak olan bir oda–ki bu bir otel

odası , misafirliğe gidilen bir ev, bir büro olabilir-tanınırken, içeri

bir refakatçi ile girilmişse oda da hangi eşyaların nerede olduğu

sorulmalıdır. Elektrik düğmesi ve prizi, telefon gibi şeylerin yerleri

öğrenilir.

Daha sonra görme engelli odayı daha iyi tanımak için

sırtını kapalı olan kapıya dayar ve kollarını iki yana açar. En yakın

duvarı bularak yanaşır.

Yüksek kol ve alçak kol kullanarak, duvara paralel vaziyette

dik olarak karşıya yürür. Karşı duvara gelince ters döner ve yana

bir adım kayarak az önceki yürüyüşüne paralel yürür. Her seferinde

bu şekilde paralel yürüyüşlerle odayı tanımayı tamamlar. (Şekil: 1)

Bu arada önüne gelen engelleri ve üzerindekileri tanımaya

çalışır ve engellerin boş olan kısmından, şayet engel ortada ise

yürüme yaptığı tarafından etrafını dolaşır.

K

a

p

ı

Şekil:1

 

UltraCane Titreşimli Baston

İstediğiniz her yere özgürce gidebildiğinizi düşünün

UltraCane Nedir?

UltraCane geleneksel beyaz bastona 21. yüzyıl teknolojisinin entegre edilmesiyle oluşturulan, güvenlik ve

bağımsızlık kazandıran elektronik bir hareket yardımcısıdır. UltraCane, ultrasonik titreşimlerle çevredeki

nesneler hakkında kullanıcıyı bilgilendirir. Sinyaller, baş hizasındaki ağaç dallarını veya kamyon aynalarını

da bildirebilmektedir. Cihaz, üzerindeki 2 düğme ile nesnenin yönü ve yakınlığı hakkında titreşim yoluyla

bilgi verir. Bu sinyaller, beyninizin yön algılama bölümüne ulaşarak nesnelerin yönünü hızla algılamanızı

sağlar.

Cihaz beyaz bastondan hangi yönleriyle farklıdır?

Görme engelliler beyaz bastonu adımlarının önünde yere sürerek veya vurarak kullanır. Aldıkları izlenime

göre, adımlarının önündeki yolu dikkate alarak hareket eder. Yola ilişkin edinilen bilgi bastonun yere

dokunduğu mesafeye kadar uzanır. Bu mesafe tipik olarak 1.35 metredir. Bastonlar çene veya baş

hizasındaki engellere karşı koruma sağlamaz. Ayrıca duvarın bitiş noktası gibi bilgileri veremez. UltraCane

ise kullanıcıyı çevresindeki tüm potansiyel tehlike ve onların yönünden haberdar eder.

Kullanımı Kolay Gelişmiş Teknoloji

UltraCane şaşırtıcı derecede az tecrübe gerektirir. Kullanıcıların %73'ü sadece bir haftada cihazı özgüvenle

kullanabilmektedir. Bu durum, UltraCane'in Yarının Dünyası'nın Sağlık Yeniliği ve Avrupa Elektronik

Dizayn Uygulaması ödüllerini almasındaki sebeplerden biridir.

Kullanıcı Dostu UltraCane

Ultracane hayatı kolaylaştırmak amacıyla geliştirilmiştir. Bunun sonucunda kullanıcılarımızın geri

bildirimleriyle şu özelliklere sahip bir ürün ortaya çıkmıştır:

• Çevredeki farklı nesneleri algılayabilir.

• Baş koruyucu sensöre sahiptir ve geleneksel bastonlara göre daha uzun bir alanı kontrol eder.

• Ergonomiktir, RSI riskini düşürür.

• Standart beyaz baston kullanımı dikkate alınarak geliştirilmiştir.

• Karbon graft katlanabilir bir bastondur, hafiftir.

Şarj edilebilir 2 adet AA batarya ile kullanılır, çalışma maliyetleri düşüktür.

• 2 ve 4 metrelik iki farklı algı modunda çalışabilir.

Herkes Farklıdır

105cm ile 150cm arasında 10 farklı boyda temin edilebilen UltraCane, kalem, standart silindir ve geniş

silindir gibi farklı uçlarla da edinilebilir. Ayrıca Yakın ve Uzak seçenekleri arasında geçiş yaparak

UltraCane'in nesneleri 2 veya 4 metrelik bir alanda algılamaya başlamasını sağlayabilirsiniz.

UltraCane görme engelli kullanıcıların geri bildirimiyle geliştirilmiştir ve müşterilerimizin rahatı bizim için

her şeyden önemlidir. UltraCane, üretici garantisiyle desteklenmektedir.

İstediğiniz her yere özgürce gidebildiğinizi düşünün.

UltraCane size yardımcı olabilir

3- SESİN MESAFESİ VE YÖN TAYİNİ

3.1) Ses Kaynağının Tespiti

İnsan kulağı boşluktaki sesin yerini ve hızını tespit etmekte

çok yeteneklidir. Beklenmedik bir sese iç güdüsel olarak dönüp

farkında olmadan sesin yerini, yükselişini ve uzaklığını

kestirebiliriz. Bununla beraber, gören kişiler bu tür işitme

uyarılarına tepkide bulunmadan önce görüş tecrübelerinden

yararlanırlar. Fakat görmeyen kişi için tespit sadece işitme bilgisine

dayanılarak yapıldığından doğruluk derecesi de şüphelidir. Görme

engelli kişi trafik seslerini bu bilgiye dayanarak değerlendirip

anında karar verecektir ki bu da emniyetini büyük ölçüde

etkileyecektir. Bunun için kendi kararını kendisinin vermesindeki

güvenlik derecesini iyice araştırıp belirlemeliyiz. Eğer bu hatalar

devamlı ise yok etme yollarını gösterip mümkün olduğu kadar bu

hataları yok etmeye çalışmalıyız.

Eğitim verdiğimiz görme engellilerin tümünün işitmesi

normal olmayabilir. Bazılarının hafif veya ileri derecede işitme

kaybı olabilir. Bu kişiler için “İşitme sonucundaki kararlarına ne

derecede güvenile bilinir?” sorusunu cevaplandırmak daha da

zorlaşır. Genellikle bu durumda olan kişiler, ses tespitinde hangi

kararlarının daha doğru olduğunu bilmeksizin devamlı olarak

tahminlerini tekrar tekrar değerlendirirler.

Ses eğitimi sabır isteyen ve yorucu bir iştir. Ancak görme

engellinin gelişimi açısından çok önemlidir.

Görme engellilere ses kaynağını tespit etmeyi şu şekilde

öğretebiliriz

1. Görme engelli kişi ve rehber en az 2 metre mesafede

karşılıklı dururlar,

2. Rehber, görme engelliye kendisine doğru yürümesini

söyler,

3. Görme engelli sesin geldiği uzaklığı tahmin ederek

rehbere doğru yürür,

4. Görme engellinin bu hareketi başardığı görülünce ses

çıkartan bir aletle hareket tekrarlanır,

5. Bu hareketi de başardığı görüldükten sonra örtülü sesle

teknik tekrar uygulanır,

6. Bu hareketlerden sonra mesafe her seferinde 1 metre

artırılır ve her seferinde değişik ses kaynakları kullanılır.

3.2) Ses Hatları

Yolda giderken farkında olmadan, kendi kendimize trafikte

gelen bir sesin tespiti için “şimdi buradadır, şimdi şuradadır, v.s.

diyerek tekrarlarız. Böylece zihnimizde hareket eden bu ses

noktaları arasında bir çizgi çizmiş , ses hattı oluşturmuş oluruz. Bu

şekildeki ses tespitine “ses hattı” denir.

Görme engelli bir kişi için hareket eden bir sesin yolunu

tespit etmek daha zordur. Fakat arabanın hareketi devamlıdır.

Görme engelli, sesi omzundan veya yüzünün önünden geçerken

takip etmeyi öğrenmelidir. Ancak bunu yapabildiği zaman; trafik

akışına doğru mu yoksa uzaklaşmak için geriye dönerek mi

geçebileceğini anlayabilir.

Burada şu şekilde bir eğitim uygulayacağız:

1. Kapalı bir ortamda görme engelli bir yere oturtulur.

2. Rehber 1 metre kadar önünde sağa-sola yürür ve hangi

tarafa yürüdüğünü söylemesi istenir,

3. Bu hareket biraz daha uzaktan yapılır ve her seferinde

görme engelli ile rehber arasındaki mesafe birer metre

artırılır,

4. Sonra görme engelliye doğru yürünür ve “nereye

geliyorum” diye sorulur,

5. Görme engelliden uzaklaşılır ve “nereye gidiyorum”

diye sorulur,

6. Bu defa görme engelli otururken rehber etrafında bir

daire çizecek şekilde yürür ve hangi şekli meydana

getirdiği sorulur,

7. Görme engelli otururken rehber etrafında kare çizecek

şekilde yürür ve hangi şekli meydana getirdiği sorulur,

8. Sonra görme engelli otururken rehber etrafında üçgen

çizecek şekilde yürür ve hangi şekli meydana getirdiği

sorulur,

9. Sonra görme engelli otururken rehber etrafında

dikdörtgen çizecek şekilde yürür ve hangi şekli

meydana getirdiği sorulur,

10. Daha sonra rehber görme engellinin etrafında bu

şekilleri karışık olarak tatbik eder ve hangi şekli

meydana getirdiği sorulur,

11. Oturmakta olan görme engelliye olan mesafe artırılır ve

karışık şekiller çizecek şekilde etrafında yürünür ve

hangi şekli meydana getirdiği sorulur,

12. Trafikte teybe kaydedilen sesler çalınarak karışık

şekiller çizecek şekilde etrafında yürünür ve hangi şekli

meydana getirdiği sorulur. Bu şekilde görme engellinin

örtülü sesi duyması ve ayırt etmesi sağlanmış olur.

13. Bu defa değişik araç sesleri teybe kaydedilir. Yukarıda

uyguladığımız teknikler her seferinde farklı bir araç sesi

kullanılarak tekrar edilir.Burada rehberin ayak sesleri

duyulmamalı sadece kaydedilen aracın sesi

duyulmalıdır.

3.3) Ses Ayırt Etme

Günlük yaşantımızda çok gürültülü yerlerde bulunduğumuz

ve bu gürültü arasında istediğimiz bir şeyi duyabilmek için çok

çaba gösterdiğimiz olmuştur. Mesela; gürültülü bir toplantıda veya

düğünde bir başkasının konuşmasını anlamaya çalıştığımız gibi.

Veya bir odada birkaç kişi ile konuşurken başka bir odada bulunan

telefonun çalmasını beklediğimiz gibi.

Görme engelli kişi için karmaşık durumlarda ses ayırt etme

işi görenlere göre farklıdır. Gören bir kişi gelen sesleri ayırt etmede

kulağından faydalandığı gibi görüşünden de faydalanır. Ancak

görme engelli sadece kulağından faydalanır. Mesela; kalabalık bir

caddeyi geçme veya alış-veriş alanında hareket etmede olduğu gibi.

Gürültü arasında ses ayırımı yeteneğini geliştirmek görme

engelli biri için çok önemlidir. İşitmek istediği sesleri duyup diğer

sesleri eleyebilmesi için dikkatini iyice toplaması gerekir. Gürültü

içerisinde duymak istediği bu sese “Maskelenmiş Ses” denir.

Gürültü arasından maskelenmiş sesi ayırt etmek demek yakınındaki

hafif sesleri alabilme yeteneğinin geliştirilmesi demektir. Mesela;

büyük bir kamyonun arkasından gelmekte olan küçük bir arabanın

sesini fark edip her iki araç geçtikten sonra karşıya geçebileceğini

bilmelidir. Tabi bazen tüm dikkate rağmen çok hafif gelen

maskelenmiş sesi duymamak mümkün olabilir. Burada dikkat

faktörü rol oynamaktadır.

Ses ayırımı için görme engelliye şu eğitim teknikleri

uygulanır:

1. Trafiğin yoğun olduğu gürültülü bir ortamda önce sadece

trafik sesleri bir teybe kaydedilir.

2. Bu trafik sesleri fon oluştururken birkaç anahtardan oluşan

bir anahtarlık sallanarak bu ses de kaydedilir.

3. Yine trafik sesleri fonu ile başka ses çıkartan cisimlerin

sesleri teybe kaydedilir.

4. Görme engelliye kapalı bir ortamda yüksek sesle ilk

kaydettiğimiz ses dinletilir ve bu sesleri ayırt etmesi istenir.

Yani hangi araçların sesinin geldiği sorulur.

5. Daha sonra teybe kaydettiğimiz diğer sesler dinlettirilerek

trafik sesinden farklı ne sesi duyduğu sorulur.

6. Eğitime bu şekilde devam edilir.

3.4) Ses Yankısının Tespiti

Canlılarda “Engel Hissi” yansıyan sesin bir fonksiyonudur.

Yarasalar ve yunus balıkları engelleri tespit etmek için orantılı ve

hızlı bir ses çıkartarak yansıyan sesin yararlı mı yoksa zararlı mı

olduğunu değerlendirebilirler.

Bunun gibi görme engellilerin eğitiminde de ses

yankısından faydalanırız. Bazen kulağa gelen basınçla da engelin

varlığı anlaşılabilir. Görme engellilerin önlerinde ya da yanlarında

bulunan duvar, bina, ağaç, araç v.b gibi engelleri hisleriyle

tanıyabilmeyi eğitimle sağlayabiliriz.

Bunun için şu teknikleri kullanabiliriz:

1. Gürültülü olmayan açık bir alanda önce iki duvar arasına bir

ip gerilir. İki duvar arasındaki mesafe en az 15 metre

olmalıdır. Duvarın yüksekliği 240 cm genişliği ise 120 cm

tutulur. Zemin ayak seslerini açığa çıkaracak şekilde

olmalıdır. Görme engelli düz yürüyebilmesi için bir elle ipi

tutar diğer el ise yüksek kol tekniğinde tutulmalıdır. Duvara

sırtını verir ve sürekli konuşarak (bir şarkı söyleyerek de

olabilir) karşı duvara doğru yürür. Karşı duvara gelince

sesin yankılandığını fark edecektir. Bu yankıya kulağı

alışıncaya kadar tekniğe devam edilir.

2. Daha sonra aynı tekniği hiç konuşmadan yürüyerek

yapması söylenir. Burada ayak seslerinin yankısı kulağına

gelecektir. Bu şekilde eğitime devam edilir.

3. Bu defa duvarların boyu kısaltılır. Yükseklik ve genişlik

120 cm’dir. Yukarıda uygulanan tekniğin aynısı burada da

uygulanır.

4. Daha sonra duvarın boyu 240 cm ve genişliği 40 cm yapılır.

Teknikler aynen burada da uygulanır.

5. Bu kez her iki tarafa yüksekliği 240 cm, uzunluğu ise en az

15 metre olan iki duvar konur. Görme engellinin bu iki

duvar arasında konuşarak yürümesi istenir. Bu eğitimi

yaptıktan sonra konuşmadan yürümesi istenir. Burada sesin

yankılanmasına kulakları aşina olacaktır.

6. Bu aşamada duvarlardan birinde 1 metre kadar açıklık (bir

kapı gibi) bırakılır. Aynı şekilde görme engellinin önce

konuşarak, bu eğitimi iyice kavradıktan sonra da

konuşmadan yürümesi söylenir ve açık olan kısmı bulması

istenir.

7. Daha sonra duvarlardan birinde 1 metre ve 2 metre

genişliğinde iki açıklık (kapı) bırakılır. İki açıklık (kapı)

arasındaki mesafe 3 metre olmalıdır. Aynı şekilde görme

engellinin önce konuşarak, bu eğitimi iyice kavradıktan

sonra da konuşmadan yürümesi ve açık olan yerleri bulması

istenir.Sonra geniş ve dar açık olan yerleri bulması istenir.

8. Bu kez de duvarlardan birinde pencere gibi bir boşluk

bırakılır. Aynı şekilde görme engellinin önce konuşarak, bu

eğitimi iyice kavradıktan sonra konuşmadan yürümesi ve

açık olan yeri (pencereyi) bulması istenir.

9. Bu defa da duvarlardan birinde pencere gibi ve kapı gibi iki

boşluk bırakılır. Görme engellinin önce konuşarak, bu

eğitimi iyice kavradıktan sonra da konuşmadan yürümesi ve

açık olan boşlukları bulması istenir.

10. Son olarak duvarlardan birinde pencere gibi, dar ve geniş

kapı gibi olmak üzere üç boşluk bırakılır. Görme engellinin

önce konuşarak, bu eğitimi iyice kavradıktan sonra da

konuşmadan yürümesi ve açık olan boşlukları bulması

istenir. Bu boşlukların hangisinin geniş, hangisinin dar ve

hangisinin pencere gibi olduğu sorulur.

3.5) Yere Düşen Bir Eşya Nasıl Aranır?

Yere düşen bir eşyanın yönünü ve mesafesini tespit

edebilme çalışması yaparken, sallanınca ve yere düşünce ses

çıkartan bir cisim kullanılmalıdır. Bu en az iki anahtarın olduğu bir

anahtarlık olabilir.

Cisim önce görme engelinin hemen önüne, arkasına yada

yan taraflarına atılarak sesin geldiği tarafa duyarlı olması sağlanır.

Daha sonra bir adım ileri atılarak öne düşen cisim ile bir

adım ileri düşen cisim arasındaki mesafe farkı gösterilir.

Sonra bu iki adım, üç adıma çıkartılır.

Her seferinde sesin ne taraftan geldiğini, görme engelli

olduğu yerden o tarafa dönerek parmağıyla gösterir.

Cisim her yöne atılarak yere düşen eşyanın mesafesi ve yön

algılaması geliştirilir.

Yere düşen bir eşyayı arama uygulamasına geçerken önce

yere düşen eşyanın sesinin geldiği yöne doğru dönülür. Normal

yürüyüşle kaç adım uzakta olduğu tahmin edilir. Bu arada şayet

zemin, sürtünmesi olan bir zemin ise cismin kayma mesafesi de

dikkate alınır. Yani mesafe tahmin edilirken yere düşen cismin

sesinin kesildiği en son nokta dikkate alınır.

Daha sonra görme engelli masa, sehpa, duvar v.b. şeylere

çarpmamak için yüksek kol ve alçak kol korunma tekniklerini

kullanarak sesin geldiği yöne doğru gider. Cismin bulunduğunu

tahmin ettiği yere gelince yine yüksek kolla çöker. Yüksek kolla

çökmesinin sebebi, olabilecek kalorifer radyatörü, duvar, masa gibi

yerlere kafasını çarpmaması içindir.

Sonra masa üzerinde iki elle dairesel arama yapıldığı gibi

ama bu defa parmak uçlarının hassasiyetinin gitmemesi ve

tozlanması sebebiyle yıkayamama , tekrar elini kullanma ihtimali

için elinin dışıyla arama yapar. Arama yaparken ayak uçlarından

başlayarak önce önünü arar.

Bulamazsa ayağa kalkıp cismin sağda yada solda olduğunu

tahmin eder. Mesela; sağı tahmin ettiyse tam dönüş tekniğini

kullanmak suretiyle sağa döner ve aynı şekilde arama yapar. Cismi

bulamazsa tekrar tam dönüş tekniğiyle sağa döner ve arama yapar.

Yine bulamazsa yine sağa döner ve aramayı tamamlar.

Aradığı cismi bulamamışsa aramaya ilk başladığı yöne

döner ve ileriye bir adım atar. Aynı teknikleri kullanarak aramaya

devam eder.

 

 

Beyid Marka Türkçe Konuşan Saat

Teknik Özellikleri

Uyku Modu

Saat Başı Sesli Uyarı

Lcd Analog Gösterge

Farklı Seslerle Alarm

Türkçe Konuşan Saat

Suya Karşı Dayanıklılık

12 – 24 Saat Formatında Zaman Bilgisi

4- BASTONDA BULUNMASI GEREKEN ÖZELLİKLER:

Baston, görme engellinin en önemli aracı, gözleri ve

rehberidir. Görme engellilerin bastonsuz hareket etmesi hatta bir

adım dahi atması onun için tehlike demektir. Görme engelli

elindeki bastonuyla adımlarını hep ileri atar. Bir görme engellinin

adımını yan tarafa atması yada geriye atması her zaman tehlikelidir.

Bu yüzden gideceği yöne döner, elindeki bastonu ile ayağını

basacağı yeri kontrol eder ve adımını öyle atar. O, bastonunu her

adımda kullanır ve bastonunun ucundan gelen sinyallere duyarlı

davranır.

Amerika gibi gelişmiş ülkelerde baston sadece yön bulmada

kullanılmaktadır. Bu nedenle çoğu kez bastonun boyu, Türkiye’de

kullanılan ölçülerin üzerindedir. Yolların düzgün olması, yollar

üzerinde engellerin bulunmaması nedeniyle görme engelliler

bastonunu sadece yön bulmak için kullanırlar.

Türkiye’de ise baston hem yön bulma hem de tehlikeleri

tanımada kullanılmaktadır. Çünkü gittiği yolun zemininin düz

olmamasından tutunda, yol üzerinde küçük-büyük taşların olması,

dar-geniş çukurların bulunması, kanalizasyon demirlerinin

olmaması gibi bir çok tehlikeler vardır. Bu tehlikeleri aşmada

baston çok önemli yer tutar. Peki iyi bir bastonda ne gibi özellikler

olmalıdır?

· Bastonun boyu, kullanacak olan kişinin göğüs

kafesinin birleştiği orta uç noktasından dört parmak

yukarda olmalıdır. Bu boy, görme engellinin ayağını

basacağı yeri taraması bakımından önemlidir. Her

ne kadar baston boyu bazı ülkelerde mümkün

olduğu kadar uzun kullanılıyorsa da Türkiye’de

yollarda yapılan çalışmalar sebebiyle, yukarıda

söylediğimiz baston boyu korunmalıdır.

· Baston hafif olmalıdır. Ağır baston görme engellinin

bileğini yorar.

· Baston sağlam malzemeden yapılmalıdır. Çünkü

bastonun kalabalık yerlerde başkalarına yada

herhangi bir yere takılarak kırılma ihtimali vardır.

· Baston esnek olmamalıdır. Esnek baston yerdeki

küçük engeli tanımada, kenar takibinde ve yön

bulmada görme engelliyi yanıltır. Esnek olmayan

bastonların uçlarının yere takılması halinde karna

batma ihtimali olsa da bastonun yere takılmaması

için bazı önlemler alınabilir.Bunun için;

· Bastonun ucu geniş olmalıdır. Sivri yada dar uçlar

bastonun sürekli takılmasına sebep olabilir.

Bastonun takılmaması için tekerlek gibi dönebilen

uçlar da kullanılabilir.

· Bastonun sap kısmı, uç kısmına göre daha ağır

olmalıdır. Uç kısmın ağır olması yada sap ile ucun

aynı dengede olması bileği yorar. Bunun için eğri

saplı bastonlar tercih edilebilir. Bastonun eğri kısmı

bastonu sarkaçta iken dengede sallamaya faydası

olduğu gibi çaprazda iken eli her hangi bir yere

vurmaya da mani olur.

Bütün bu özellikler görme engellinin rahat ve az tehlikeyle

yürüyebilmesini sağlamak amacıyladır. Bu özellikte olmayan

bastonlar görme engellinin işini görse bile onun rahat ve tehlikesiz

yürümesini sağlamaktan uzaktır.

Ayrıca bastonun sap kısmının kışın elin üşümemesi için

metalden farklı maddelerden olmasında fayda vardır. Ahşap

kullanılabilir ancak sarkaç bastonda baston sallanırken işaret

parmağı yay görevi yapmak üzere sürekli yan tarafta olacağı için

vereceği baskıdan dolayı bu parmağı yorabilir. Kauçuk türü

sapların kullanılmasında fayda vardır. Ancak bu da ağırlık

merkezini saptırabileceğinden sap kısmı eğriltilerek bastonun

dengede kalması sağlanabilir. Yada kauçuk kaplama yapılabilir.

Eğitimde kullanılacak bastonların kırma baston olmaması

ve eğri saplı düz baston tercih edilmesi , dönen uçlardan

kullanılmayıp sabit geniş uçların kullanılması eğitimin sağlıklı ve

görme engellinin engelleri iyi tanıması açısından önemlidir.

 

Kanada Bastonu Alüminyum

Kuvvetli darbelere karşı dayanıklı ve eklem yerleri kuvvetli olan kırmalı alüminyum bastonlar, ihtiyacınıza

göre seçebileceğiniz farklı boyutlarda hizmetinize sunulmuştur. Çift elastik ipiyle güvenliğinizi arttıran

kırmalı alüminyum bastonlar 5 parçaya kırılabilmektedir. Baston ağırlığı 230-337g arasında değişmektedir.

Silindir biçiminde, dönebilen, rulmanlı dayanıklı uca sahiptir. Dilerseniz farklı uçları da tercih

edebilirsiniz.

Kanada Bastonu Fiberglas

Kilometrelerce yürüseniz dahi eklem yerlerinin esnekliği korunur.

Kırmalı fiberglas bastonlar, bileşik yapısında bulunan alüminyum halkaları ve parmak koruyucuları

sayesinde elastik ipe zarar vermez ve kilometrelerce yürüseniz dahi eklem yerlerinin esnekliği korunur.

Farklı boyutlarda temin edilebilen kırmalı fiberglas bastonların en önemli özelliği uzun ömürlü olmasıdır.

Ağırlığı boyuta göre 248-392 gr arasında değişen kırmalı fiberglas bastonlar 5 parçaya kırılabilmektedir.

Silindir biçiminde, dönebilen, rulmanlı dayanıklı uca sahiptir. Dilerseniz farklı uçları da tercih

edebilirsiniz.

Kanada Bastonu Graft

Bükülmeye karşı alüminyum bastonlara göre daha dayanıklı olan graft bastonlar çift elastik ipe sahiptir.

Ultra hafif kırmalı graft bastonlar, bileşik yapısında bulunan alüminyum halkaları ve parmak koruyucuları

sayesinde elastik ipe zarar vermez ve kilometrelerce yürüseniz dahi eklem yerlerinin esnekliği korunur.

Bükülmeye karşı alüminyum bastonlara göre daha dayanıklı olan graft bastonlar çift elastik ipe sahiptir. 5

parçaya kırılabilen bastonların ağırlığı, baston boyutuna bağlı olarak 160-280g arasında değişmektedir.

Silindir biçiminde, dönebilen, rulmanlı dayanıklı uca sahiptir. Dilerseniz farklı uçları da tercih

edebilirsiniz.

5- ÇAPRAZ BASTON TEKNİĞİ

5.1) Bastonun tanınması

Bu derste görme engelliye kullanacağı baston hakkında

bilgi verilir. Bastonun boyu, bastonun yapıldığı madde, ağırlığı,

şekli konusunda görme engelliye bilgi verilir.

5.2) Çapraz baston nedir ve nerelerde kullanılır?

Resmi binalar, okul, hastane, alış-veriş merkezi gibi

yerlerde, sadece bina içinde uygulanan baston kullanma tekniğine

“Çapraz Baston Tekniği” denir.

Baston çapraz vaziyette tutulduğu için bu isim verilmiştir.

Bu tutuşla dışarıda yürünmez.

5.3) Çapraz baston nasıl tutulur?

Baston işaret parmağı üst tarafta olacak şekilde avuçlanarak

tutulur.

Tutuş esnasında kol ilerde ve gergin, işaret parmağı

bastonun üst kısmında olmalıdır.

Baston tutan kol kesinlikle yanlara açılmamalı, havaya

kaldırılmamalı, aşağı indirilmemeli yani el bel hizasında ve karşıya

doğru olmalıdır.

Bilek ise öne-arkaya yada yanlara bükülmemeli, düz

tutulmalıdır. Bastonun eğri kısmı karşıyı göstermelidir.

Bu şekilde tutuş elin duvara vurmasını yada sürtmesini

engeller.

Bu kurallara dikkat edildiği takdirde bastonun ucu ne tam

yanda ne de tam ilerde olacaktır. Yani baston önde, çapraz bir

vaziyette duracaktır.

Arkadan bakıldığında yukarda sağda bastonun eğri sap

kısmı, aşağıda solda ise bastonun ucu görülmelidir.

5.4) Çapraz bastonla yürüyüş çalışmaları

Çapraz bastonda yürürken bastonun ucu yerden kaldırılmaz.

Sürterek, ileri doğru gidilir. Bu arada baston ve kol hareket

ettirilmez. Çapraz baston yürüyüş çalışmaları her iki kol ile

yapılmak suretiyle teknik geliştirilir.

5.5) Çapraz bastonla duvar takibi nasıl yapılır?

Bastonun ucu yerden kaldırılmadan, duvara sürterek yani

kaydırılarak gidilir. Bu yürüyüş şekli görme engellinin hem her

hangi bir kapıya geldiğini yada dönüşe geldiğini bilmesini sağlar

hem de onun kolay yön bulmasını sağlar.

5.6) Çapraz bastonla engel aşma

Şayet bir engelle karşılaşırsa duvar takibinde olduğu gibi

bastonun ucuyla engeli takip ederek etrafını dolaşır.

Eğer bastonun ucu bir başkasının bastonuna yada ayağına

takılırsa, önünde dik tutarak bastonunu kurtarır ve çapraz bastonda

yoluna devam eder.

5.7) Bastonla merdiven çıkış ve inişleri

Bastonla merdivenden çıkarken merdivenin duvar

tarafından çıkması yönünü kolay bulması açısından önemlidir.

Görme engelli ayaklarını ilk basamağa yaklaştırarak

bastonunu iki basamak ileri doğru uzatır. Kol ileri doğru ve gergin

olmalıdır. Yani dirsek bükülmez.

Bastonu tutan elin baş parmağı aşağıyı gösterir vaziyette ve

yay görevi yapacak şekilde tutulur.

Bastonun ucu basamağa değecek biçimde hafif yukarı

kaldırılır. Çıkarken kol sallanmaz.

Diğer elle duvar takibi yapılmalıdır. Basamakları çıktıkça

bastonun ucu bir sonraki basamağa takılır. Son basamağa

geldiğinde bastonun ucu takılmayacağından görme engelli son

basamağa geldiğini anlayacak ve adımını dikkatli atacaktır.

Merdiven aralarında baston çaprazda ve duvar takibi

yapılarak diğer basamaklara gidilir.

Bir üst kata çıkılacaksa duvar takibi yapmadan, çaprazda

merdivenin olduğu yöne doğru gidilir. Ve aynı şekilde yukarı

çıkılır.

Merdiven inişlerinde ise baston ileri doğru tutulur. Dirsek

bükülmeden baston tutan kol ileri doğru uzatılır. İşaret parmağı

bastonun üst kısmındadır. Bastonun ucu iki basamak ilerde ve

basamağa değecek gibi hafif kaldırılarak tutulur. Bu şekilde inilir.

Son basamağa gelindiğinde bastonun ucu yerde sürtünme

yapacaktır. Görme engelli son basamağa geldiğini bu şekilde anlar

ve karşıdan gelenlerin ayağına takılmasın diye hemen bastonunu

çapraza alır.

5.8) Asansörü kullanma

Asansörlere binilirken kesinlikle zemini kontrol edilip

binilmelidir. Elbiselerin ve bastonun kapıya yada asansörle duvar

arasına sıkışmaması için kapıdan uzak durmak gerekir. Kapılara

dayanmamalı ve tutunma yerleri varsa buralardan tutunmalıdır.

5.9) Verilen hedefin bulunması (Zihinsel haritanın

geliştirilmesi)

Çapraz baston ana başlığı altında öğrenilen teknikler

uygulanarak, bina içinde, hedef göstermek suretiyle uygulama

yapılır. Bu, görme engellinin hem teknikleri daha iyi kullanmasını

sağlayacak hem de zihinsel haritasını geliştirecektir.

 

UltraCane Titreşimli Baston

İstediğiniz her yere özgürce gidebildiğinizi düşünün

UltraCane Nedir?

UltraCane geleneksel beyaz bastona 21. yüzyıl teknolojisinin entegre edilmesiyle oluşturulan, güvenlik ve

bağımsızlık kazandıran elektronik bir hareket yardımcısıdır. UltraCane, ultrasonik titreşimlerle çevredeki

nesneler hakkında kullanıcıyı bilgilendirir. Sinyaller, baş hizasındaki ağaç dallarını veya kamyon aynalarını

da bildirebilmektedir. Cihaz, üzerindeki 2 düğme ile nesnenin yönü ve yakınlığı hakkında titreşim yoluyla

bilgi verir. Bu sinyaller, beyninizin yön algılama bölümüne ulaşarak nesnelerin yönünü hızla algılamanızı

sağlar.

Cihaz beyaz bastondan hangi yönleriyle farklıdır?

Görme engelliler beyaz bastonu adımlarının önünde yere sürerek veya vurarak kullanır. Aldıkları izlenime

göre, adımlarının önündeki yolu dikkate alarak hareket eder. Yola ilişkin edinilen bilgi bastonun yere

dokunduğu mesafeye kadar uzanır. Bu mesafe tipik olarak 1.35 metredir. Bastonlar çene veya baş

hizasındaki engellere karşı koruma sağlamaz. Ayrıca duvarın bitiş noktası gibi bilgileri veremez. UltraCane

ise kullanıcıyı çevresindeki tüm potansiyel tehlike ve onların yönünden haberdar eder.

Kullanımı Kolay Gelişmiş Teknoloji

UltraCane şaşırtıcı derecede az tecrübe gerektirir. Kullanıcıların %73'ü sadece bir haftada cihazı özgüvenle

kullanabilmektedir. Bu durum, UltraCane'in Yarının Dünyası'nın Sağlık Yeniliği ve Avrupa Elektronik

Dizayn Uygulaması ödüllerini almasındaki sebeplerden biridir.

Kullanıcı Dostu UltraCane

Ultracane hayatı kolaylaştırmak amacıyla geliştirilmiştir. Bunun sonucunda kullanıcılarımızın geri

bildirimleriyle şu özelliklere sahip bir ürün ortaya çıkmıştır:

• Çevredeki farklı nesneleri algılayabilir.

• Baş koruyucu sensöre sahiptir ve geleneksel bastonlara göre daha uzun bir alanı kontrol eder.

• Ergonomiktir, RSI riskini düşürür.

• Standart beyaz baston kullanımı dikkate alınarak geliştirilmiştir.

• Karbon graft katlanabilir bir bastondur, hafiftir.

Şarj edilebilir 2 adet AA batarya ile kullanılır, çalışma maliyetleri düşüktür.

• 2 ve 4 metrelik iki farklı algı modunda çalışabilir.

Herkes Farklıdır

105cm ile 150cm arasında 10 farklı boyda temin edilebilen UltraCane, kalem, standart silindir ve geniş

silindir gibi farklı uçlarla da edinilebilir. Ayrıca Yakın ve Uzak seçenekleri arasında geçiş yaparak

UltraCane'in nesneleri 2 veya 4 metrelik bir alanda algılamaya başlamasını sağlayabilirsiniz.

UltraCane görme engelli kullanıcıların geri bildirimiyle geliştirilmiştir ve müşterilerimizin rahatı bizim için

her şeyden önemlidir. UltraCane, üretici garantisiyle desteklenmektedir.

İstediğiniz her yere özgürce gidebildiğinizi düşünün.

UltraCane size yardımcı olabilir

İKİNCİ BÖLÜM

B- BİNA DIŞI HAREKETLER

1- SARKAÇ BASTON TEKNİĞİ VE TRAFİĞE BAŞLANGIÇ

1.1) Sarkaç baston nedir ve nerelerde kullanılır?

Sadece bina dışında kullanılan baston tutma biçimidir.

Kaldırımda ve yollarda bu teknik kullanılarak yürünecektir.Bir

duvar saatinin sarkacı şeklinde iki yöne eşit olarak sallandığı için

“Sarkaç Baston” denmiştir.

Sarkaç baston tekniği bina dışında; yolda, kaldırımda,

engelleri tanırken , bir engeli aşarken kullandığımız bir tekniktir.

1.2) Sarkaç baston nasıl tutulur?

Önce baston çapraz vaziyette tutulur. Sonra bastonu sarkaç

tutuşa getirmek için işaret parmağı bastonun yan tarafında olacak

şekilde el çevrilir.

Baston tutan kolun dirseği böğüre yapıştırılır. El göbek

hizasında ve tam vücudun ortasında olmalıdır. Bu tutuşla baston

vücudun tam ortasında durmuş olur.

Sarkaç baston tutuşu önden görünüş.

Sarkaç baston tutuşu arkadan görünüş.

1.3) Sarkaç baston tutuşta bilek alıştırmaları

Sarkaç teknikte baston kullanılırken sadece bilek sağa-sola

hareket ettirilir. Kesinlikle dirsek yerinden oynatılmaz ve kol

sallanmaz. Baston yere sürterek sallanır ve omzu her iki taraftan

birer karış geçecek şekilde sallanır.

Bu çalışmalar ileriki derslerde uzun saatler yol yürüme

çalışmaları yapılacağından görme engellinin bileklerini

kuvvetlendirmesi, tekniğe uygun olarak baston tutuşa kendini

alıştırması ve düzgün baston sallaması için önemlidir.

1.3.1) İki tarafa vurarak yapılan çalışmalar

Görme engellinin omuzlarını birer karış geçecek şekilde iki

tarafa engel konulur. Bu bir kapı aralığı da olabilir.

Bastonu durduğu yerden ve bu iki engelin arasında sarkaç

baston tekniği ile birer saniye arayla sallar. Yani bastonun gidişgelişi

iki saniye olmalıdır. Bunun için başlangıçta görme engelliye

bir-iki yada sol-sağ diye tempo tutulur.

Bu sallama biçimi görme engellinin düzgün baston tutuşu

ve sallamayı gerçekleştirdiğini kanaat getirilene kadar devam edilir.

Bu süre görme engelliyi sıkmamak ve yormamak için

başlangıçta her ders için yarım saati geçmemeli ve bu ders saati

günlük iki saatten fazla olmamalıdır. Çünkü bileği yorulan bir

görme engellinin baston tutuşu da bozulacaktır.

Zamanla çalışma süresi artırılabilir. Çalışmaların sırayla her

iki elle de yapılması gerekir.

1.3.2) Tek tarafa vurarak yapılan çalışmalar

İki tarafa vurularak yapılan çalışmalarda görme engellinin

baston tutuşu ve bilekten sallamayı doğru şekilde yaptığına kanaat

getirildikten sonra tek tarafta engel bırakılarak çalışma yapılır.

Bunun için görme engelli bir duvardan bir karış uzaklıkta ve

duvara paralel durarak, bastonunu tek taraflı vurarak ve yere

sürterek çalışma yapılır. Yani baston sallanırken yerden kesilmez.

Bileği yorulduğunda bastonu diğer eline alır ve yönünü ters

tarafa dönerek çalışmaya devam eder. Tek taraflı çalışma

yapılırken diğer tarafta da duvar yada bir engel varmış gibi aynı

mesafede baston sallanır.

1.3.3) İki tarafa vurmadan yapılan çalışmalar

Bu merhalede görme engelli olduğu yerde bastonunu her iki

tarafa vurmadan ama bastonunun ucu omuzlarını birer karış

geçecek şekilde sallamaya devam eder. Bu çalışmayı her iki elini

kullanacak şekilde sürdürür.

1.4) Sarkaç bastonda adım-baston uyumluluğu

Baston tutuşu ve sallamasının düzgün olduğuna kanaat

getirilen görme engelli yürüyüşe geçirilir.

Kural şudur; Görme engelli sağ ayağını ileri attığı zaman

bastonun ucu sol tarafa, sol ayağını ileri attığı zaman bastonun ucu

sağ taraf gitmelidir.

Burada görme engellinin önce ayağını ileri atıp sonra

baston sallamasına dikkat edilmelidir. Yani ileri attığı ayağı yere

basarken bastonunun ters tarafa gitmesine dikkat edilmelidir. Bu,

görme engellinin ayağını ileri atarken bastonun ucuna tekme

vuruyormuş gibi bir hareket şeklinde olmalıdır.

1.5) Sarkaç bastonda yürüyüş çalışmaları

Bu aşamada artık görme engelli yürüyüşe hazırdır.Baston

yerden kaldırılmadan, sürterek çalışma yapıldığından karo taşı

döşenmiş yada mozaik zeminler gibi kaygan zeminlerde

yapılmasına dikkat edilmelidir. Çünkü bu, görme engellinin hem

kolunun az yorulmasına hem de bastonunun takılmamasına imkan

verecektir.

Bastonunu yanlara vurmadan tek bir çizgide gidip-gelme

(denge) çalışmaları yapılmalıdır.

Denge çalışması için yaklaşık 1,5 metre genişliğinde en az

20 metre uzunluğunda yanlarda engeller olan yada yerden 20-25

santim yükseklikteki bir set üzerinde çalışılmalıdır.

Görme engelli yanlara kaydığı zaman bastonun ucu setten

düşeceğinden yada kenara değeceğinden yönünü düzeltecektir.

Bu yürüyüş esnasında görme engellinin şu dört hareketine

dikkat edilmelidir:

1- Bastonun doğru tutulmasına,

2- Bastonun bilekten sallanmasına,

3- Sallanırken baston ucunun omuzları birer karış geçecek

şekilde sallanmasına,

4- Adım atılırken baston ucunun ayağa göre ters tarafa

gitmesine yani adım-baston uyumluluğuna.

Görme engellinin rahat ve doğru bir şekilde baston

kullandığına kanaat getirildikten sonra bir sonraki aşamaya geçilir.

Sarkaç bastonda yürüyüş (Önden görünüş)

Sarkaç bastonda yürüyüş (Arkadan görünüş)

Sarkaç bastonda yürüyüş (Yandan görünüş)

 

iGlasses Titreşimli Gözlük

Ultrasonik Nesne Algılama Teknolojisine Sahip iGlasses™ Gözlük

Başınızı ve vücudunuzun üst kısmını çarpmalara karşı korumak istiyorsanız, ultrasonik nesne

algılama teknolojisine sahip iGlasses™ gözlükleri tam size göre!

Bir gözlük gibi kullanabileceğiniz iGlasses™; daha verimli, özgüvenli ve bilgi sahibi olarak

yolculuk yapmanıza imkân tanır. Yolunuzun üzerindeki nesneler, cihazın ultrasonik sensörleri

tarafından algılanarak hafif titremelerle size bildirilir. Nesneler yaklaştıkça titreme frekansı

artar. Cihaz, baston veya rehber köpeklerle kullanabileceğiniz ikinci bir yardımcı araç olarak

tasarlanmıştır.

iGlasses™ kullanımı oldukça basittir. Herhangi bir gözlüğü takar gibi iGlasses™'ı başınıza takın

ve açma düğmesine basın. Duyacağınız sesli sinyaller cihazın açıldığını size bildirirken batarya

seviyesi hakkında da bilgi verir.

4 sinyal bataryanın %100,

3 sinyal %75

2 sinyal %50'sinin dolu olduğunu bildirirken;

tek sinyal bataryanın boş olduğunu ve şarj edilmesi gerektiğini bildirir.

Gözlük çerçevesi, yan uzantılar bitiş yerinden tutulup lens bölgesinden yavaşça uzaklaştırılarak

uyarlanabilir. Titreşim yoğunluğu bulunduğunuz ortama veya şahsi tercihinize göre

belirlenebilir.

iGlasses™ Teknik Özellikler

· 3.7V 600mAh Li-ion şarj edilebilir batarya

· Batarya süresi tipik kullanıma göre 1 hafta (10 saat kesintisiz titreşim)

· USB seçeneğine sahip taşınabilir AC adaptör

· 2-3 saatte şarj olma

Özellikler

· Sesli batarya bildirimi özelliğine sahip açma-kapama düğmesi

· Uyarlanabilir titreme yoğunluğu

· El kullanmaya gerek olmadan çalışma

· Uyarlanabilir çerçeve

· Yumuşak, koruyucu kılıf

· Algılama aralığı: 0-3 metre

· Ağırlık ve boyutlar: 75 gram, 6.75" x 5.75" x 2"

1.6) Sarkaç bastonla kenar takibi yapma

Kenar takibi çalışmaları için trafiğin olmadığı düzgün

zeminli bir ortam seçilmelidir. Görme engelli sarkaç bastonda

öğrendiği tekniği burada uygular. Sağ ayağını ileri atarken bastonu

sol kenara değmek zorundadır.

Bu çalışma için en az 20 metrelik düz bir kenar seçilmelidir.

Kenar bittiğinde görme engelli geri döner ve bastonu diğer eline

alarak aynı kenardan geri gelir. Böylelikle her iki elini de

çalıştırmış olur.

Kenar Takibi Çalışması

Kenar Takibi Çalışması

1.7) Trafikle tanışma ve kulağın trafik sesine alışması

1.7.1) Trafikle tanışma

Sarkaç bastonu rahat kullandığı gözlemlenen görme engelli

trafiğe çıkmağa hazırdır.

Ancak korkmaması için rehber sürekli yanı başında durması

gerekir.

Başlangıçta trafiğe çıkarken mümkün mertebe trafik

akışının az olduğu yerler tercih edilmelidir. Çünkü yoğun trafik

henüz ilk defa trafiğe çıkacak olan görme engelli için ürkütücüdür.

Bu da onun kendine olan güvenini azaltır.

1.7.2) Trafik seslerini dinleyerek onları ayırt etme

Bu aşama eğitimimizin en önemli bölümlerinden birini

oluşturur. Çünkü sesleri ayırt edemeyen yada ayırt etmekte

zorlanan bir görme engelli trafikte tehlikelerle karşılaşabilir.

Görme engelli yolun karşısına geçecekmiş gibi kaldırım

kenarında durur. Bastonunu kaldırımdan aşağı ve çapraz yada dik

olarak , ucu kaldırama değecek şekilde tutar.

Şayet dik tutulacaksa baş parmağı aşağı gelecek şekilde

elini ters çevirir. Baston dik, ucu kaldırımdan aşağıda fakat

kaldırıma değer vaziyette ve bastonun eğri kısmı karşıyı gösterecek

şekilde tutulur.

Bastonun çapraz yada eğri kısmının karşıya gelecek şekilde

dik tutulmasının iki sebebi vardır:

Birincisi görme engellinin yolun karşısına geçerken

bastonunu sarkaç tekniğine daha rahat geçirmesi,

İkincisi ise gelen sürücülerin dikkatli olması için görme

engellinin elindeki bastonu görmesini sağlamaktır.

Karşıya Geçişte Duruş Tekniği

Karşıya Geçişte Duruş Tekniği

Kaldırım kenarında bu şekilde durarak gelen ve giden

araçların sesleri dinlenir. Görme engelliye;

a) Gelen aracın sesinin yaklaştıkça artacağı, giden aracın

sesinin uzaklaştıkça azalacağı anlatılır. Böylelikle sesini duyduğu

aracın gelmekte mi yoksa gitmekte mi olduğunu bu şekilde ayırt

etmeyi öğrenir,

b) Otobüs, kamyon v.b. gibi çok ses çıkartan büyük

araçların sesinin otomobil gibi araçların sesini kapatacağı anlatılır.

Bu yüzden karşıya geçileceğinde büyük araçların uzaklaşması

beklenir. Çünkü büyük aracın hemen arkasından küçük araçların

gelebileceği göz önünde bulundurulmalıdır,

c) Şiddetli rüzgarın ve varsa rüzgar sebebiyle ağaç

yapraklarının seslerinin de araç seslerini ayırt etmede engel teşkil

edebileceği anlatılır,

Görme engelli bu özellikleri de düşünerek sesleri dinler ve

onları ayırt etmeği öğrenir. Bu arada sesleri tanıması için rehberin

geçen araçların cinsini söylemesinde fayda vardır.

1.7.3) Emniyet bantsız yol geçişleri ve karşıya geçme teknikleri

Emniyet bandı, gidiş-geliş şeklinde yolu ikiye ayıran

engellerdir. Bu engellerin olmadığı yollara emniyet bantsız yollar

denir. Bu yollar genelde iki yada dört şeritlidir. Yani iki yada dört

aracın yan yana geçebileceği genişlikte olan yollardır.

Bu tür yollardan geçerken görme engelli kaldırım kenarında

geçiş pozisyonunu alır ve her iki taraftan gelen sesleri dinler.

Araçların sesi gelmiyorsa yada çok uzaktan geliyorsa geçmeye

hazırdır. Her çeşit yolda karşıya geçiş kuralları şunlardır:

a) Görme engelli kaldırımdan yola inmeden önce bastonunu

sarkaçta yola doğru uzatır.

Çünkü bu hareket eğer görme engellinin sesini

alamadığı araç varsa , sürücünün dikkatini çekmesi ve

tedbirini alması içindir. Doğrudan yola inmek tehlikeli

olabilir , bu yüzden önce bastonu hareket ettirmekte fayda

vardır.

b) Karşıya geçerken ne ayağın takılıp düşeceği şekilde hızlı,

ne de uzaktan gelen aracın yaklaşmasına zaman verecek

kadar yavaş hareket edilmemelidir. Geçişler seri olmalıdır.

c) Karşıya geçerken baston sarkaç teknikte sallanarak geçilir.

d) Geçişler karşıya doğru düz olmalıdır. Çünkü çapraz geçişler

yolun uzamasına sebep olur. Amaç en kısa yoldan karşı

kenarı bulmak olmalıdır.

1.8) Sarkaç bastonla kaldırım kenarı takibi yapma

Bu aşamada görme engelli trafiğin yoğun olmadığı bir yola

çıkartılır.

Görme engelli yolda yürürken devamlı olarak yolun sol

tarafından ve trafiğe karşı yürümelidir.

Bunun için takibini yapacağı kenar sürekli sol tarafta

olmalıdır.

Bunun amacı; görme engellinin elindeki bastonu karşıdan

gelen sürücünün görmesi ve böylelikle daha dikkatli olması içindir.

Başlangıçta rehberi temas etmeden hemen yanı başında , yol

tarafında (yani görme engellinin sağında) kendine refakat etmelidir.

Çünkü henüz alışkın olmadığı için hemen yoğun trafiğe yalnız

olarak çıkartmak görme engelliyi korkutabilir.

Kenar bitince görme engelli yolun karşısına geçer ve geri

döner . Bu şekilde eğitime devam edilir.

Bu çalışma düz bir yolda yapılmalı ve yolun bittiği yerden

yada ilk kavşaktan geri dönülmelidir.

Kenar takibi çalışmaları rehberle birlikte yapılır. O yol

üzerinde bulunan engelleri aşma teknikleri gösterilir.

Görme engelli bu yola alışıncaya kadar çalışmalara devam

edilir. Rehber müdahalesi olmadan birkaç kez daha görme

engelliyle birlikte çalışmaya devam edilir.

1.9) Sarkaç bastonla engelleri aşma

Kaldırım kenarı takibi yapılırken görme engellinin önüne

park etmiş araçlar yada çöp konteynerleri v.b. şeyler çıkabilir.

Özellikle park etmiş araçlar yolu daraltacağı için engel geçişlerini

dikkatli yapmak gerekir.

Baston engele değince görme engelli diğer eliyle engele

temas eder.Duvar takibi yapar gibi engelin köşesine kadar gelir.

Karşıdan herhangi bir araç gelip gelmediğini kontrol etmek için

sesleri dinler. Yol geçmek için uygunsa diğer eliyle duvar takibi

yapar gibi eliyle engeli takip eder.

Bu arada bastonunu sallamaya devam eder. Eliyle engel

takibini kaldırım kenarını buluncaya kadar devam eder.

Görme engelli karşıdan gelen seslerin yardımıyla da

önündeki yüksek engelleri tespit edebilir. Çünkü engel , karşıdan

gelen sesin frekansını düşürecektir.

Ayrıca sesin mesafesi ve yönü eğitiminde olduğu gibi ses

çıkartmak suretiyle karşıdan gelen yankıdan faydalanarak da engel

fark edilebilir.

1.9.1) Park etmiş aracı aşma

Baston araca değince görme engelli diğer eliyle araca temas

eder.Duvar takibi yapar gibi engelin köşesine kadar gelir. Karşıdan

başka bir araç gelip gelmediğini kontrol etmek için sesleri dinler.

Yol geçmek için uygunsa diğer eliyle duvar takibi yapar gibi aracı

takip eder.

Bu arada bastonunu sallamaya devam eder. Eliyle araç

takibine, kaldırım kenarını buluncaya kadar devam eder.

1.9.2) Çöp kontaynerini aşma

Araç engelini aştığı gibi aşar. Ancak bastonuyla kenar takibi

yapar gibi konteynere vurarak da engeli aşabilir.

1.9.3) Kum ve toprak yığınını , yola bırakılan bir taşı aşma

Kenar takibi yapar gibi etrafından dolaşarak engeli aşar.

Ancak yolun karşısından gelen araçlara dikkat etmek gerekir.

1.9.4) Kazılan çukuru aşma

Kaldırım üstünde kenar takibi yapar gibi baston takibi

yapılır. Burada kenar olarak çukurun kenarı kullanılır.

Baston sol tarafa sallandığında baston ucu çukura gidince

geri çekilir. Bastonu her sol tarafa sallayışta baston ucu çukurun

içine düşer düşmez baston ters tarafa doğru sallanmalıdır.

Kaldırım kenarı bulununcaya kadar bu şekilde engel aşılır.

1.9.5) Su birikintisini aşma

Su birikintisini aşarken kenar takibi yapar gibi aşılır. Burada

bastonun suda çıkardığı sese dikkat etmek gerekir. Zaten su derinse

baston sallamakta zorlaşacaktır.

Baston sola sallanırken suya girince sağ tarafa sallanarak

yürüyüşe devam edilir. Kaldırım kenarı bulununcaya kadar bu

şekilde devam edilir.

1.10) Verilen kısa mesafeli hedefi bulup geri dönme

Görme engellinin yalnız olarak bu yolu gidip gelebileceğine

kanaat getirilince hem öğrendiklerini kontrol etmek hem de yön

bulma kabiliyetini geliştirmek için kenar takibi yapılan yolda hedef

bulma çalışmaları yapılır.

Görme engellinin belirlenen hedefe yalnız gidip-geri

gelmesi istenir.

Bu çalışmalara görme engellinin yanında hiç kimse

olmadan gidip-gelebileceğine kanaat getirilinceye kadar devam

edilir.

Daha sonra görme engelli yalnız olarak hedefi bulup geri

dönmesi istenerek kendine güveni artırılmaya çalışılır. Rehberinin

onu takip ettiğini bilmesi görme engellinin cesaretini kırar.

 

Milestone 312

"Ses kayıt, Radio-Müzik Çalar, Renk Tanıma Ve Etiketleme Cihazı"

Milestone 312 görme engellilerin kullanımı için dizayn edilmiş bir müzik dinleme, ses kaydetme ve metin okuma

cihazıdır. Milestone 312'yi günlük işlerinizi kolaylaştıran bir dostunuz olarak kabul edin; engelleri kaldıran dijital kolaylığı

ve eğlenceyi yaşayın!

Milestone 312 ile farklı formatlardaki ses dosyalarını kendi belirleyeceğiniz hızda dinleyebilirsiniz. Klasör ve dosya

sistemi tamamen erişilebilir ollarak düzenlendiğinden, görme engelliler kaydettikleri sesli etiketleri veya sentezleyiciyi

dinleyerek cihazı rahatlıkla yönetebilir.

Milestone 312, kendi dahili mikrofonu veya harici mikrofonlarınızla profesyönel kalitede ses kaydeder. Cihaz oldukça

küçük olsa da, alanının en güçlü ve net hoparlörüne sahiptir.

Milestone 312 bir müzik dinleme ve kaydetme cihazından ibaret değildir. Cihaz aynı zamanda 13 dilde 30 farklı sesi

kullanarak metin dosyalarınızı da size okuyabilir!

Milestone 312 DAISY veya Audable.com gibi e-kitap türlerini çalabilir. Bu sayede kaldığınız yeri işaretleyebilir, oldukça

gelişmiş navigasyon özelliklerinden faydalanarak kitabınızı tam istediğiniz şekilde okuyabilirsiniz.

Tüm bu özelliklerinin yanında Milestone 312, görme engelliler tarafından kullanılabilen saat, alarm ve uyku saati de

içerir.

Yalnızca bu kadar mı? Milestone 312'nizi istediğiniz takdirde, güçlü bir radyoyla, renk tanıma cihazıyla ve eşyalarınızı

sesli olarak etiketlemenizi sağlayan bir araçla da güçlendirebilirsiniz!

Kolay kullanımlı Milestone 312 yalnızca 6 düğmeye sahiptir ve mümkün olan en küçük boyuttadır. 53 gram ağırlığındaki

dostunuzu gittiğiniz her yere tek parça halinde, eğlence kaynağınız olarak rahatlıkla taşıyabilirsiniz.

Milestone 312 kullanım kılavuzuyla birlikte Beyid Ltd tarafından tamamıyla Türkçe'ye çevrilerek Türkiyeli kullanıcıların

hizmetine sunulmuştur!

Milestone 312 ile günlük hayatınızı kontrol altında tutun, ya da bu çok amaçlı dahi ile eğlencenize bakın!

Donanım özellikleri:

· Yüksek-Hızlı USB 2.0 (Tüm bir CD 90 saniyede kopyalanabilir), 1GB dahili hafıza, 32GB'ye kadar SD Card,

kulaklık bağlantısı, entegre RFID okuyucu, (Speakout), entegre saat, FM radyo.

Teknik Veriler:

· Dahili Hafıza: 1 GB, - Kullanıcı kullanımına açık alan 0.74 GB . Harici hafıza: SD kartı kapasitesine bağlıdır,

maksimum 32 GB (şu anda) . Dahili hafızada ses kayıt kapasitesi: 26 saat . Harici hafızada ses kayıt kapasitesi: 32

GB veya 46 gün

· Dahili mikrofonla kayıt yaparken bit oranı: 64 kbps . Harici mikrofonla kayıt yaparken bit oranı: Varsayılanda 256

kbps

· Kayıt esnasındaki örnekleme oranı: 44.1 kHz

· Kayıt çözünürlüğü: 16 bit

· Dinleme bit oranı: 8 kbps ila 320 kbps, veya VBR (Virtual Bit Rate)

· USB 2.0 Yüksek-hızlı bağlantı

· Hafıza kartı girişi MMC, SD ve SDHC, maksimum kart kapasitesi 32 GB

· Kulaklık girişi: Standart 3.5 mm

· Harici mikrofon girişi: 3.5 mm

· Cihaz etkiye dayanıklı plastikten yapılmıştır

· Boyutlar: 85 x 54 x 14 mm (3.35" x 2.13" x 0.55")

· Ağırlık: 53 gram (1.7 ons)

· Şarj edilebilir dahili lithium polymer battarya

· Dolu bataryanın maksimum çalışma saati: 15 saatten fazla (kullanımınızla doğrudan ilintilidir)

· Maksimum şarj etme süresi: 3 saat

· Speakout, RFID okuyucu: 13.56 MHz okuma frekansı, standart IS015693

1.11) Kaldırım üstünde yürüme

Kaldırım kenarının takip edilmesinin öğrenildiği yolda bu

defa kaldırım üstünde yürümeyi öğrenme çalışmaları yapılır.

Önce görme engelli trafik yönünde, kaldırım üstünde

durdurulur. Görme engellinin omuz hizası kaldırım kenarından bir

karış kadar uzak olmalıdır.

Baston sarkaç tutuşla tutulur ve sallanır. Bastonun ucu

kaldırımın kenarından aşağı düşünce geri çekilir. Baston ucunun

yola değmemesine dikkat edilir.

Bilek alışıncaya kadar durulan yerde çalışmaya devam

edilir. Bilek alışınca ve görme engellinin bastonu rahat salladığı

gözlenince yürümeye başlanır. Baston ucu sola gittiğinde sağ adım

atılır. Baston ucu sağa gittiğinde sol adım atılır. Kaldırım bitince

geri dönülür.

Bu defa baston diğer ele alınır ve çalışmaya devam edilir.

Bu şekilde kaldırım üstünde her iki elin de kullanılması öğrenilmiş

olunur.

Bastonun, kaldırımın yol tarafındaki kenarına ters yöndeki

elde olması zorunludur.

1.11.1) Kaldırım Üstünde Engel Aşma

Kaldırım üstündeki ağaç, direk gibi engeller, kenar takibi

yapılır gibi (sarkaç bastonda) kaldırımın kenarı bulununcaya kadar

engele baston ucuyla vurularak aşılır.

1.12) Trafiğe paralel yürüme

Kaldırım üstünde , kaldırımın yol tarafındaki kenarı takip

edilerek trafiğin aktığı yöne doğru yürüyüşler yapılır. Bu teknik,

görme engelliyi hem trafiğe hazırlar , hem de kulağı seslere

alıştırır.

1.12.1) Trafiğe paralel yürüyüşlerde yan yol geçiş teknikleri

Trafiğe paralel yürürken önüne gelen yan yolları geçmek

için yan yolun içine doğru 1-2 metre kadar girilir. Sesler dinlenir ,

yolun emniyetli olduğuna kanaat getirildikten sonra karşıya geçiş

teknikleri kullanılarak yolun karşısına geçilir ve trafiğe paralel

yürüyüşe devam edilir.

Yan yol geçiş tekniği

1.13) Sarkaç bastonla değişik zeminlerde yürüyüş

çalışmaları

1.13.1) Asfalt, toprak gibi zeminlerde yürüyüş çalışmaları

Türkiye şartlarında asfalt ve toprak zeminlerde yürürken

bastonu yerden kaldırmadan sallamak gerekir. Çünkü baston,

yerdeki engelleri ve küçükte olsa nesneleri fark etmeyi sağlar.

1.13.2) Karlı, çamurlu, parke taşlı gibi zeminlerde yürüyüş

çalışmaları

Bu tür zeminlerde baston kullanmak zordur. Hele yerden

kaldırmadan, zemine sürterek sallamak daha zor hatta mümkün

değildir.

Bu tür zeminlerde bastonu sallarken “balık sırtı” yada

“nokta vuruş” diye tabir edebileceğimiz şekilde bastonu sallamak

gerekir. Yani bastonu sallarken bir yay yada balık sırtı gibi ucu

sadece sağ tarafa veya sol tarafa gittiğinde zemine değmelidir.

Ortada iken bastonun ucu biraz zeminden kaldırılır.

1.14) Sarkaç bastonla kaldırımsız yollarda yürüme ve

değişik kenarları takip etme çalışmaları

Yolda giderken her zaman kaldırım olmayabilir. Bazen bir

evin duvarı, bazen gittiğimiz yola paralel toprak bir arazi , bazen

yine gittiğimiz bir yola paralel otlu bir zemin, kenar gibi

kullanılarak yön bulunur.

Sarkaç bastonla engelleri aşma tekniklerinde olduğu gibi

kaldırımsız yerlerde de aynı şekilde yürünür. Mesela; asfalt

zeminde gittiğimizi ve sol tarafta da kaldırım yerine toprak bir

zemin olduğunu düşünelim.

Burada yürürken görme engelli asfalt zeminde yoluna

devam ederken , bastonun ucu sol tarafa her gidişte toprak zemine

değmelidir.

Diğer çeşitli kenarlar da aynı şekilde takip edilir.

Sarkaç bastonla kaldırımsız yollarda yürüme tekniği

Sarkaç bastonla kaldırımsız yollarda yürüme tekniği

Sarkaç bastonla kaldırımsız yollarda yürüme tekniği

(Yandan Görünüş)

Sarkaç bastonla kaldırımsız yollarda yürüme tekniği

(Arkadan Görünüş)

Sarkaç bastonla kaldırımsız yollarda yürüme tekniği

(Düşük Banket)

Sarkaç bastonla kaldırımsız yollarda yürüme tekniği

(Düşük Banket)

Düşük bankette de kaldırım üstü tekniği uygulanır

1.15) Kısa Baston Tekniği

Görme engellilerin en çok şikayetçi olduğu konulardan

birisi kalabalık yerlerde bastonuna yoldan geçenlerin takılması

yada üzerine basmasıdır. Hatta bu sebepten dolayı bastonu kırılıp

da yolda kalanlar bile vardır.

Bu yüzden kalabalık yerlerde kısa baston tekniği uygulanır.

Bu teknikte görme engelli bastonunu bir kalem gibi tutar ve

sarkaç bastonda olduğu gibi yürür. Ancak bu tutuşta baston el ile

tam kavranamadığından her hangi bir takılmada elden düşme riski

yüksektir.

Bu yüzden bastonun sap kısmındaki ip ya da lastik bileğe

geçirilmelidir.

1.16) Yaşanılan çevreyi tanıma ve alış-veriş eğitimi

(Dükkan ve büyük mağazalarda)

Uygulanan testlerle görme engellinin kısa mesafeli hedefi

bulup geri gelmeyi iyice öğrendiğine kanaat getirildikten sonra

eğitim verilen çevre tanıtılır ve bu çevrede bulunan dükkanların

yerleri uygulamalarla öğretilir.

Öğretilen bu tekniğin kontrolü için görme engellinin alışveriş

yapması sağlanır.

1.17) Verilen uzun mesafeli hedefi bulup geri dönme

Bu aşamada görme engellinin daha uzun mesafelere gidip

geri gelmesi yapılan alıştırmalarla öğretilir. Bu teknik, görme

engellinin kendine olan güvenini iyice artıracaktır.

Bu teknik, aynı zamanda görme engellinin artık yavaş yavaş

tek başına bırakılabileceğini de gösterir.

 

Kanada Bastonu Alüminyum

Kuvvetli darbelere karşı dayanıklı ve eklem yerleri kuvvetli olan kırmalı alüminyum bastonlar, ihtiyacınıza

göre seçebileceğiniz farklı boyutlarda hizmetinize sunulmuştur. Çift elastik ipiyle güvenliğinizi arttıran

kırmalı alüminyum bastonlar 5 parçaya kırılabilmektedir. Baston ağırlığı 230-337g arasında değişmektedir.

Silindir biçiminde, dönebilen, rulmanlı dayanıklı uca sahiptir. Dilerseniz farklı uçları da tercih

edebilirsiniz.

Kanada Bastonu Fiberglas

Kilometrelerce yürüseniz dahi eklem yerlerinin esnekliği korunur.

Kırmalı fiberglas bastonlar, bileşik yapısında bulunan alüminyum halkaları ve parmak koruyucuları

sayesinde elastik ipe zarar vermez ve kilometrelerce yürüseniz dahi eklem yerlerinin esnekliği korunur.

Farklı boyutlarda temin edilebilen kırmalı fiberglas bastonların en önemli özelliği uzun ömürlü olmasıdır.

Ağırlığı boyuta göre 248-392 gr arasında değişen kırmalı fiberglas bastonlar 5 parçaya kırılabilmektedir.

Silindir biçiminde, dönebilen, rulmanlı dayanıklı uca sahiptir. Dilerseniz farklı uçları da tercih

edebilirsiniz.

Kanada Bastonu Graft

Bükülmeye karşı alüminyum bastonlara göre daha dayanıklı olan graft bastonlar çift elastik ipe sahiptir.

Ultra hafif kırmalı graft bastonlar, bileşik yapısında bulunan alüminyum halkaları ve parmak koruyucuları

sayesinde elastik ipe zarar vermez ve kilometrelerce yürüseniz dahi eklem yerlerinin esnekliği korunur.

Bükülmeye karşı alüminyum bastonlara göre daha dayanıklı olan graft bastonlar çift elastik ipe sahiptir. 5

parçaya kırılabilen bastonların ağırlığı, baston boyutuna bağlı olarak 160-280g arasında değişmektedir.

Silindir biçiminde, dönebilen, rulmanlı dayanıklı uca sahiptir. Dilerseniz farklı uçları da tercih

edebilirsiniz.

2.ZİHİNSEL HARİTA TEKNİĞİ (ADA ÇALIŞMALARI)

Ada çalışmalarına geçmeden önce varsa çalışma yapılacak

adanın kabartma bir planı yada maketi üzerinde ellerle çalışma

yapılmak suretiyle bölge tanınmaya , adaların yönleri ve konumları

kavratılmaya çalışılır.

2.1) Buluşma (Randevulaşma)

Görme engelliye bir hedef verilir ve o hedefe yalnız başına

gitmesi istenir. Kendine güven açısından eğitimci görme engelliyi

takip etmemelidir. Takip edildiğini anlayan görme engellinin

kendine güveni sarsılacağı gibi bazı durumlarda eğitimci duygusal

davranıp yardım etmek isteyebilir.

Eğitimci ve görme engelli farklı yollardan giderek, yada

belirli aralıklarla hedeflenen noktada buluşulur.

Bu teknik, görme engellinin kendisine olan güvenini

artıracak ve tek başına çıkabileceğini görecektir. Buluşma yeri

mümkünse ada çalışmasının yapılacağı ilk buluşma yeri olmalıdır.

2.2) Ada nedir?

Ada, etrafı yollarla çevrili arazi parçasıdır. Bu ada, en az üç

kenarlı olabileceği gibi yuvarlakta olabilir. Ada boş bir arazi

olabileceği gibi içinde ağaçlar, bina yada binalar da olabilir.

Adaları çevreleyen kaldırımlar, kaldırımsız binalar bulunabilir.

Adalar, mümkün mertebe sarkaç baston eğitiminin ilk

başlanıldığı yerden randevulaşılan yere kadar görme engellinin tek

başına gidip dönebileceği ve yürüyerek gidebileceği mesafede

olmalıdır.

Ada çalışması için en az dört adanın bir dörtgen oluşturacak

şekilde yan yana olması gerekir. Ada sayısı ne kadar artarsa,

öğrenme o kadar iyi olacaktır.

2.3) Ada Çalışmalarının Faydaları

Adalar eğitiminin faydalarını şu şekilde sıralayabiliriz:

c) Zihinsel haritanın gelişmesini sağlar,

d) Çevreyi daha iyi tanır,

e) Varsa değişik zeminlerde (taş, parke, toprak)

yürümesi gelişir,

f) Varsa değişik kenarları takip etmesi gelişir,

g) Adaları birbirleriyle, dolayısıyla yolları bir birleriyle

bağlantı kurmayı öğrenir,

h) İşaret bulma tekniği gelişir,

i) Yön kavramı gelişir,

j) Kendine güveni artar.

2.4) İşaret bulma tekniği ve işarette bulunması gereken

özellikler

Görme engellinin yönünü tayin etmede kullandığımız

şeylere işaret denir. İşaretler sabit olmalıdır. Yani hareket eden, yer

değiştiren şeyler işaret olmaz. Mesela park etmiş araba, çöp

konteyneri, yatan yada bağlı olan bir köpek her zaman başka tarafa

taşınabileceği için işaret olamazlar.

İşaret, telefon veya elektrik direkleri, ağaç gibi şeylerden

olabilir. Ancak ağaçlar ve fabrikasyon oldukları için direkler bir

birine benzediklerinden bunların yanında ikinci bir işaret bulmakta

fayda vardır. Bulunacak bu ikinci işaret bir evin duvarı, bahçe

duvarı, bahçe duvarının üzerindeki teller yada demir parmaklıklar

olabilir. Adalarda bulunan işaretler mümkün mertebe bir

birlerinden farklı olmalıdır.

Ada eğitimi çalışılırken , her köşe dönüldükçe en az bir

işaret bulunmalıdır. Yani bir adanın dört köşesi varsa, dört

köşesinde de en az bir işaret bulmalı ve bunu hafızasına

yerleştirmelidir. Ayrıca bulunan her işaret, çalışma yapılırken her

köşeyi dönüşte mutlaka elle kontrol edilmelidir. Çünkü küçük bir

hata, yönü kaybettirebilir. Bu yüzden mutlaka işaretler her

seferinde elle kontrol edilmelidir.

2.5) Yön bulmada yardımcı işaretler

Ada çalışmaları yaparken temel işaretler yanında bazı şeyler

de yardımcı işaret olarak kullanılabilir. Mesela; gittiğimiz yolun

eğimli olması, o civardaki yolların hepsinin asfalt olup sadece

birinin parke olması, yol üzerinde bulunan bir fırından yada

pastaneden gelen koku, demirciden gelen sesler v.b. şeyler yön

bulmada yardımcı işaret olarak kullanılabilir. Ama bunlar nadir

bulunan ve sadece sabit işaretlerin yanında kullanılabilecek

yardımcı işaretler olup asıl işaret olarak kullanılamaz.

2.6) Adaları tanıma çalışmaları

Önce çalışma yapılacak olan adalar numaralandırılır.

Adaların yönlere göre konumu görme engelliye anlatılır ve tekrar

etmesi istenir.

Birinci adanın birinci köşesinden işaret bulmak suretiyle

çalışmaya başlanır. Kenar takibi yapılarak ikinci köşeye gelinir.

Köşe dönülünce görme engelliden işaret bulması istenir. İşaret

bulununca üçüncü köşeye doğru devam edilir. İlk başlanılan köşeye

gelinceye kadar bu şekilde devam edilir. Aynı ada, işaretler iyice

hafızaya yerleştirilinceye kadar rehberle birlikte dolaşılır. Sonra

görme engellinin tek başına adayı dolaşması istenir. Eğer başarılı

olmuşsa bu birkaç defa tekrar ettirilir.

Daha sonra ikinci adaya geçilir ve aynı şekilde çalışmaya

devam edilir. İkinci ada da iyice öğrenilince her iki adanın etrafı

(ikisi arasındaki yola girmeden) birlikte dolaşılır. Sonra üçüncü

adaya geçilir. Bu şekilde bütün adalar dolaşılarak çalışma

tamamlanır.

Ancak bu çalışma bir günde yapılmamalıdır. Mümkünse her

gün bir ada öğrenilmeli ve işaretlerin hafızaya iyice yerleşmesi

sağlanmalıdır.

2.7) Adaların birbirleriyle bağlantı kurulması teknikleri

Ada çalışmalarında bir adadan diğerine geçerken adanın

köşesinden değil (yan yol geçişlerinde olduğu gibi) bir metre kadar

iç taraftan diğer adaya geçilmelidir. Bu mesafe yanılma payıdır.

Ayrıca adaya sırtını tam vermelidir. Bu da düz geçmesini sağlar.

3.TRAFİK EĞİTİMİ VE TEKNİKLERİ

3.1) Emniyet bantlı yol geçişleri

Emniyet bandı, gidiş-geliş şeklinde yolu ikiye ayıran

engellerdir. Şayet bu engeller bir demir parmaklık değil de

geçilebilecek şekilde bir engelden oluşmuşsa (mesela kaldırıma

benzer) o zaman geçilebilir.

Ancak bu gibi yerlerde varsa trafik ışıkları yada alt yada üst

geçitlerden, bunlar da yoksa mümkün olduğunca yaya geçitlerden

geçilmelidir.

Karşıya geçiş teknikleri burada da uygulanır. Emniyet bantlı

yol geçişlerinde karşıya geçerken önce sol taraf dinlenir, yolun

emniyetli olduğu anlaşılınca emniyet bandına kadar yürünür ve

emniyet bantının üstüne çıkılır. Sonra sağ taraf dinlenir ve yolun

emniyetli olduğu anlaşılınca karşıya geçilir.

3.2) Trafik ışıklarından geçişler

Trafik ışıklarından geçerken mümkün olduğunca lamba

direğinin yanından geçilmelidir. Çünkü burası araçların durma

noktasıdır.

Karşıya geçileceğinde yol dikkatlice dinlenir. Burada

araçların sesleri dinlenir. Araçların durduğu ve hareket etmediği,

motorlarının seslerinden anlaşıldıktan sonra karşıya geçiş

teknikleriyle geçilir. Trafik kurallarına uymayan sürücülerin her

zaman her yerde olabileceği görme engelliye hatırlatılmalıdır.

3.3) Ses sinyalizasyonu olan yollardan geçişler

Özellikle ses sinyalizasyonu olan yollardan karşıya

geçerken çok dikkatli olunmalıdır. Yukarıdaki geçiş teknikleri

burada da birebir uygulanmalıdır. Yani ses sinyalizasyonu geçiş

için sinyal verse bile mutlaka araçların durduğunu gösteren motor

sesleri dinlenmelidir. Çünkü trafik ışığı kurallarına uymayan

sürücüler olabilir. Sadece sinyal sesine göre hareket eden görme

engelli içinse bu tehlikeli olabilir.

3.4) İkili ve üçlü kavşak geçişleri

Bu tür kavşaklarda karşıya geçiş teknikleri ve trafiğe

paralel yürüyüşte yan yol geçiş teknikleri birlikte uygulanır.

3.5) Trafik taşıtlarına biniş ve inişler

3.5.1) Otomobile biniş ve inişler

Otomobile binerken görme engelli kafasını girişin üst

kısmına vurmamak için bir eliyle buradan tutar. Bir ayağını içeri

atıp otururken ellerini bırakır.

Eğer elinde kırma baston değil de düz bir baston varsa

bastonunun ucunu ayaklarının arasına , sapını da omzuna gelecek

şekilde koyar. Sonra diğer ayağını içeri alır. Şayet araca sağ

taraftan binecekse önce sol ayağını , sol taraftan binecekse sağ

ayağını içeri almalıdır.

İnerken de bu tekniğin tersi uygulanır. Önce bir ayak dışarı

alınır. Sonra baston dışarı alınır. Kafayı çarpmamak için bir elle

girişin üstünden tutulurken diğer ayak dışarı çıkartılarak inilir.

3.5.2) Otobüs ve minibüse biniş ve inişler

Otobüs ve minibüslere binilirken aracın basamaklarının

olacağı göz önünde bulundurularak bastonla merdiven çıkış

teknikleri kullanılarak binilir. Ama bu arada özellikle minibüslerde

kafayı çarpmamak için girişin üst kısmı diğer elle tutulur.

Koltuklara otururken kesinlikle elle üzeri kontrol edilip o şekilde

oturulmalıdır. Belediye otobüslerinde, kapının bulunmasında

yukarıdan elle tutunma demirlerinden faydalanıla bilinir.

İnerken yine bastonla merdiven iniş teknikleri kullanılarak

inilmelidir. Yine bir elle girişin üst kısmının tutulması

unutulmamalıdır.

3.5.3) Vapur ve deniz otobüsü, tren ve tramvaya biniş ve inişler.

Ülkemizde maalesef bir standart olmadığı için bu tür

araçlara görme engellilerin yardım almadan binmesi tehlikeli

olabilir. Bu konudaki önerilerimiz çeşitli yayın organlarında

makale olarak yayınlanmıştır.

Tramvaylar için son zamanlarda uygulanmakta olan

hissedilebilir yüzeylerden yararlanılabilinir.

http://www.beyid.com.tr/dosya_indir/bagimsiz_hareket.pdf